کاردرمانی حسی

با ارزیابی دقیق و بررسی حواس کودکان برنامه تعدیل حسی هدفمندی برای کودکان اتیستیک با اختلالات حسی از جمله رفع تدافع لمسی ، مشکلات تغذیه ای ، رفع حساسیت شنیداری ، اختلالات حسی عمقی و ناامنی جاذبه ای تدوین و اجرا می گردد.

کاردرمانی حسی

کاردرمانی حسی

کاردرمانی حسی چیست؟

“رژیم حسی” یک استراتژی درمانی است که برای مدیریت انواع اختلال پردازش حسی (همچنین به عنوان اختلال عملکرد ادغام حسی شناخته می شود) استفاده می شود. در واقع این لیستی از فعالیت های کاردرمانی حسی است که به کودک کمک می کند تا از نظر حسی آرامتر و سازمان یافته تر باشد و سپس به او اجازه می دهد تا در حد توانایی خود در فعالیت ها حضور یابد، یاد بگیرد و رفتار کند.

به طور خاص کاردرمانی حسی یک برنامه برای سازگاری کودک با خانه و مدرسه، مهدکودک است که از فعالیت های حسی و جسمی (حرکتی یا عضلانی) استفاده می شود. کاردرمانی حسی برای کمک به مدیریت نیازهای حسی-حرکتی کودک و کاهش تأثیری که هر نوع اختلال در توجه و سطح فعالیت کودک، رفتار، یادگیری و رشد مهارت کودک دارد، می باشد. رژیم حسی به عنوان یک استراتژی درمانی هنگامی که توجه یا رفتار مشکل ساز است و همچنین به عنوان یک ابزار پیشگیرانه قبل از چالش های شناخته شده رفتار (قرار گرفتن در معرض عوامل محرک شناخته شده، ساعات خاص روز یا محیط های خاص) استفاده می شود.

چرا رژیم حسی مهم است؟

درست مثل اینکه سعی می کنیم یک رژیم غذایی متعادل (از میوه ها و سبزیجات بیشتر و شکلات کمتر) برای داشتن تناسب اندام و سلامتی مناسب داشته باشیم، همچنین روزانه به یک مقدار متعادل از اطلاعات حسی در بدن خود نیاز داریم تا بتوانند به خوبی کار کنند. رژیم حسی فرصت های مناسبی را برای کودک فراهم می کند تا با دریافت تحریکات حسی منظم و مناسب با توجه به مشکلات حسی کودک (بیش حسی، کم حسی و جستجوگر حسی) عملکرد خوبی داشته باشند.

کاردرمانی حسی متناسب با نیازهای کودک انجام می شود و پس از مدتی اصلاح می شود تا نیازهای کودک را برآورده کند زیرا پردازش حسی او تغییر می کند یا تقاضای محیط تغییر می کند. بنابراین “رژیم حسی” شامل فعالیت های حسی است که به کودکان کمک می کند تا احساس آرامش و سازماندهی کنند و سپس به آنها کمک می کند تا یک حالت مطلوب برای یادگیری، توجه و رفتار مناسب داشته باشند.

همانطور که کودک یاد می گیرد از طریق استفاده از یک رژیم حسی خود را تنظیم کند (سطح انرژی، رفتار، احساسات و توجه)، مهارت هایی مانند تمرکز، اشتراک و نوبت گرفتن نیز سریعتر بالغ می شوند. این کار کودک را قادر می سازد تا از وابستگی به دیگران شروع به مدیریت خود، کارها یا موقعیت ها کند.

چه عناصری برای موفقیت در کاردرمانی حسی و طراحی یک رژیم حسی مناسب ضروری هستند؟

  • پردازش حسی: پردازش دقیق تحریکات حسی در محیط و همچنین در بدن خود فرد
  • برنامه ریزی و تعیین توالی: عملکرد چند مرحله ای فعالیت برای دستیابی به یک نتیجه خوب
  • توجه و تمرکز: تلاش مداوم در انجام فعالیتها بدون حواس پرتی و توانایی حفظ این تلاش به اندازه کافی برای انجام وظایف
  • زبان پذیرا (درک): درک زبان گفتاری
  • عملکرد اجرایی: استدلال و تفکر یا تغییر بازی حسی از قالب به حالت دیگر
  • انطباق: توانایی کودک برای پیگیری دستورات و درخواست ها

چگونه می توانید تشخیص دهید که کودک از کاردرمانی حسی بهره می برد؟

اگر کودک دارای اختلال پردازش حسی است و نیاز به مدیریت با رژیم حسی دارد، موارد ذیل ممکن است توسط کودک دیده شود:

  • از نظر جسمی بسیار فعال هستند (تا حدی که آنها نمی توانند به یک کار بسنده کنند) یا خسته و بی حال بنظر می رسند.
  • پس از قرار گرفتن در محیط های شلوغ قادر به نشستن نیستند.
  • در کنترل تکانه ها (تکانشگری) مشکل دارند.
  • در تنظیم تن صدا مشکل دارند.
  • خیلی خشن بودن در بازی
  • عدم درک فضای شخصی (حمله غیرمناسب به دیگران)
  • مشکل در خوابیدن

چه مشکلات دیگری می تواند اتفاق بیفتد که کودک دارای مشکلات پردازش حسی باشد که نیاز به مدیریت با رژیم حسی دارد؟

هنگامی که کودک دچار اختلال در پردازش حسی است که نیاز به مدیریت با رژیم حسی دارد، ممکن است با این مشکلات نیز روبرو شود:

  • دنبال کردن دستورالعمل ها
  • درک دستورالعمل ها
  • حافظه فعال (حفظ مهارت های آموخته شده)
  • خوابیدن و قرار گرفتن در وضعیت خوابیده
  • خطر کردن در بازی (خطر پذیری بیش از حد یا احتیاط بیش از حد)
  • دسترسی به برنامه درسی پیش دبستانی یا مدرسه (به دلیل بی توجهی و رفتار نامناسب)
  • عملکرد تحصیلی (مهارت های حرکتی ریز، سواد و شمارش، تعامل با همسالان، سازماندهی)

چگونه می توان رژیم حسی را اصلاح کرد تا بیشترین تأثیر را داشته باشد؟

۱. فرکانس ورودی: فراوانی نیاز برای هر کودک متفاوت است و با مشاهدات کودک چه قبل و چه بعد از فعالیت هدایت می شود. این امر معمولاً “هرچه بیشتر و بهتر” باشد اطمینان بیشتری از دستیابی به وضعیت “درست” سازماندهی و توجه حاصل می شود، فعالیت های رژیم حسی به حفظ این حالت در طول روز کمک می کنند.

۲. شدت و مدت زمان ورودی: تأثیر رژیم حسی نه تنها از فراوانی فعالیتها بلکه از شدت و مدت زمان فعالیتها و همچنین “خوب بودن تناسب” فعالیتها با نیازهای حسی واقعی کودک تأثیر خواهد پذیرفت.

۳. زمانبندی فعالیتها: استراتژیهای حسی بهتر است قبل و همچنین در حین فعالیتهایی که برای کودک چالش برانگیز است استفاده شوند. برای فعالیت هایی مانند نشستن و گوش دادن به کلاس ، شرکت در مجالس یا بازی به صورت آرام ، سیستم عصبی کودک باید آرام باشد. برای دستیابی به این حالت قبل از انجام کار استفاده از استراتژی ها برای آماده سازی فعالیت به خصوص در ۱۰ دقیقه مانده به انجام کار مفید است.

۴. بازی و کارهای روزانه را در کاردرمانی حسی بگنجانید: برای موثر بودن توصیه های رژیم غذایی حسی ، مهم است که آنها را در بازی و زندگی روزمره وارد کنید ، ترجیحاً آنها را بخشی از هر روز کنید. این اغلب به تشویق کودک برای انتخاب فعالیتهایی که از لیست استراتژیهای موثر شناخته شده کمک می کند.

۵. ثبت تغییرات رفتار: استفاده موثر از کاردرمانی حسی یک فرآیند آزمون و خطا است. بنابراین در هر زمان ثبت تغییرات مربوط به رفتار مربوط به فعالیت حسی، شدت، فرکانس و مدت زمانی که ارائه شده است، تغییر می کند.

۶. برنامه هشدار: استفاده از استراتژی های حسی-حرکتی در ترکیب با آگاهی شناختی بیشتر کودک از وضعیت حسی خود برای دستیابی به تنظیم خود است.

۷. برنامه M.O.R.E: از اجزای حرکتی (عضلانی)، دستورات شفاهی، نیازهای تنفسی و تماس چشمی برای کمک به تنظیم حس استفاده می کند.

۸. پروتکل Wilbarger (روش عمقی فشار عمیق): که بیشتر به عنوان برنامه “برس زدن” شناخته می شود، یک برنامه درمانی است که برای کاهش تدافع لمسی یا ناراحتی لمسی و کمک به تنظیم حسی طراحی شده است.

از چه فعالیتهایی می توان در کاردرمانی حسی استفاده کرد؟

کاردرمانی حسی شامل طیف وسیعی از فعالیت ها است که سیستم های مختلف حسی را هدف قرار می دهد و باید به طور خاص متناسب با نیازهای کودک باشد. به منظور بررسی اینکه چه نوع ورودی حسی مورد نیاز است ، کاردرمانگر و والدین برای تعیین انواع ورودی های حسی مورد نیاز کودک بر اساس ارزیابی رسمی و همچنین مشاهدات پاسخ های کودک به انواع محیط ها و فعالیت های حسی همکاری می کنند.

فعالیت های کاردرمانی حسی که ممکن است به بهترین وجه برای یک کودک مناسب باشد، ممکن است برای کودک دیگر مفید نباشد به همین دلیل است که یک رژیم حسی باید همراه با والدین و درمانگران تهیه شود. زمان های مختلف روز و محیط های مختلف ممکن است در تعیین رژیم حسی مناسب تاثیر گذار باشد و تعیین اینکه چه عواملی برای کودک (و مراقبان آنها) بهتر خواهد بود، اغلب مورد آزمایش و خطاست.

همه استراتژی ها همیشه کار نمی کنند. کارایی رژیم حسی برای پردازش حسی کودک به روز، لحظه، محیط و خواسته های کودک بستگی دارد. ممکن است دریابید که استراتژی هایی که دیروز واقعاً خوب کار کردند، امروز کارایی ندارند. همچنین ممکن است دریابید که استراتژی های خاص مورد استفاده در این لحظه مناسب این روز نیستند اما راهکار دیگری در لیست خواهد بود. فعالیتهای مورد استفاده در یک رژیم حسی باید سیال و قابل تغییر باشد اما یک نوع ورودی مداوم را به شکل دیگری فراهم می کند.

فعالیت های کاردرمانی حسی که معمولاً استفاده می شود ممکنه شامل موارد زیر باشد:

۱. فعالیتهای بدنی آسانترین شروع برای کاردرمانی حسی است زیرا بیشتر کودکان حرکت را بهتر از هر نوع ورودی حسی تحمل می کنند. فعالیتهای بدنی که از عضلات بزرگ استفاده می کنند منجر به تحریک حسی بیشتری می شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • راه رفتن بصورت فرغونی روی دستها
  • راه رفتن به شکل حیوانات (به عنوان مثال راه رفتن خرسی، راه رفتن خرچنگی و ​​پرش قورباغه)
  • پریدن روی ترامپولین
  • انجام کارهای سنگین
  • دوچرخه سواری یا استفاده از اسکوتر
  • تاب خوردن (جلو و عقب، پهلو به پهلو و دوار)
  • بازی های پریدن و جهش کردن
  • فشار دادن عمیق یا ساندویچ کردن کودک با بالش یا توپ
  • پوشیدن کوله پشتی سنگین هنگام حرکت (به عنوان مثال حمل بطری سنگین هنگام بازی با اسکوتر)
  • بازی با وسایل وزنه دار (کیسه وزنه روی پاها هنگام ایستادن یا پتوی سنگین برای خواب)

۲. لامسه: با شن و ماسه، اسلایم، رنگ انگشتی، خمیر، برنج، دانه غلات و پارچه های زبر و نرم بازی کنید.

۳. بینایی: استفاده از چراغ قوه، نور شمع، هدلایت، لیزر و اتاق تاریک

۴. چشایی: تست کردن مزه های مختلف و جویدن غذاها و دندانگیر

۵. شنیداری: گوش دادن به صداهای مورد علاقه و ملایم

۶. بویایی: بو کردن رایحه ها و افشره ها

۷. نشانه های دیداری: برای کمک به کودک شما در دنبال کردن دستورالعمل های طولانی بسیار مفید می باشد زیرا در صورت داشتن مشکل در به خاطر سپردن وظایف، مواردی را برای مراجعه به آنها فراهم می کند. همچنین ترتیب و توالی نیاز به تکمیل دستورالعمل را برجسته می کند.

چرا باید برای تهیه رژیم حسی برای کودک خود به دنبال درمان باشم؟

کودکی که دارای مشکلات پردازش حسی است می تواند از کاردرمانی حسی بهره مند شود:

  • از ترغیب کودکان برای انجام کارهای حسی غیر مفید خودداری کنید. چون در اینصورت استراتژی های رفتاری معمول آنطور که باید کار نمی کنند.
  • اطمینان حاصل کنید که توجه، رفتار و یادگیری در تمام محیط ها دیده می شود.
  • کاردرمانی حسی به کودک کمک می کند تا بتواند در محیط های آکادمیک و اجتماعی عملکرد خود را تنظیم کند.
  • رژیم حسی برنامه ای متناسب با نیازهای حسی کودکان است که به آنها در حضور بهتر، یادگیری و رفتار بهتر کمک می کند. اینها مهارتهایی است که پایه و اساس آمادگی پیش دبستانی و مدرسه را تشکیل می دهد.
  • سیستم حسی تا سن تقریبی ۷ سالگی همچنان در حال رشد است. به همین دلیل دسترسی سریع به درمان بسیار مفید است. این بدان معنا نیست که بعد از این سن درمان بی معنی است و شناختن مشخصات سیستم حسی کودک اهمیت زیادی دارد.

در صورت عدم درمان مشکلات حسی می تواند منجر به موارد ذیل می شود؟

هنگامی که کودک رژیم حسی نامناسبی دارد، ممکن است با مشکلات زیر روبرو شود:

  • مشکل در یادگیری و نشان دادن این یادگیری در یک محیط آکادمیک
  • مهارت خود تنظیمی ضعیف در فعالیت بدنی، توجه، احساسات یا فکر
  • مشکلات مداوم خواب که می تواند بر توانایی کودکان برای یادگیری تأثیر بگذارد.
  • مشکل تطابقی در محیط های شلوغ اجتماعی، بنابراین بر تعاملات اجتماعی تأثیر می گذارد.
  • اضطراب و پریشانی
  • مشکل عزت و اعتماد بنفس پایین
  • انزوای اجتماعی زیرا در شرایط گروهی کنار آمدن با آنها دشوار است.

چه نوع درمانی برای تهیه رژیم حسی مناسب توصیه می شود؟

اگر کودک شما اختلال یکپارچگی حسی دارد و به رژیم حسی احتیاج دارد توصیه می شود با یک متخصص کاردرمانی حسی مشورت کنید. به استحضار می رساند مراکز ما با دو شعبه (کلینیک توانبخشی پایا) و (کلینیک توانبخشی غرب تهران) در تهران، بیش از ۱۵ سال سابقه در زمینه درمان انواع اختلال پردازش حسی، کادری مجرب و مجهز به امکانات روز دنیا بعنوان یکی از بهترین مراکز درمان اختلالات حسی آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد.

مقاله های مرتبط با کاردرمانی حسی

رژیم حسی برای کودکان

رژیم حسی برای کودکان اوتیسم

تاثیر رژیم حسی برای کودکان اوتیسم

فعالیت های حسی برای کودکان اوتیسم

علائم مشترک مسائل حسی در کودکان

حس لامسه چیست؟

تدافع لمسی چیست؟

صندلی های حسی

حس عمقی چیست؟

حس دهلیزی چیست؟

اختلال تشخیص حسی

اختلال حرکتی مبتنی بر حس

اختلال مدولاسیون حسی

علائم اختلال پردازش بینایی

اختلال پردازش بینایی چیست؟

صوت درمانی برای اختلال پردازش شنوایی

حساسیت شنوایی چیست؟

حس شنوایی چیست؟

درمان اختلال پردازش شنوایی

آب درمانی در اختلال پردازش حسی

فعالیت های غذایی سالم برای کودکان

فعالیت های موسیقی برای رشد کودک

فعالیت های ذهن آگاهی برای کودکان

ایده ها و فعالیت ها برای آب بازی

× پشتیبانی 24 ساعته