مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان در کودکان یکی از مهمترین بخش های زبان شناسی است. امروزه زبان نقش حیاتی در برقراری ارتباط با یکدیگر بین تمام کشورهای مختلف دنیا برخوردار است. هر زبان دارای اهداف و ویژگی های مخصوص به خود است. یکی از مهمترین سوالاتی که ممکن است در خصوص مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان به وجود بیاید این است که زبان چگونه در کودکان رشد می کند؟
به طور کلی یک کودک در مراحل مختلف زبان مادری یا هر زبان دیگری را می آموزد. پس از این که این مراحل به پایان رسید کودک به طور کامل به زبان مادری خود مسلط خواهد بود. در واقع چهار مرحله اصلی را برای رشد زبان در یک کودک می توان متصور شد. ما در این مطلب قصد داریم کمی بیشتر درباره این مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان صحبت کنیم و نکاتی را در این خصوص بیان کنیم. مطالعه ادامه این مطلب می تواند برای افرادی که به این موضوع علاقه مند هستند مفید و کاربردی باشد.
مرحله پیش زبانی اولین مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان
مرحله پیش زبانی که اولین مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان است به عنوان هسته اصلی فراگیری زبان توسط کودک شناخته می شود. این مرحله از روز شروع تا هفت ماهگی کودک ادامه پیدا می کند. یک نکته جالب درباره مجرای صوتی کودک این است که این مجرای صوتی در زمان تولد و زایمان بیشتر شبیه به مجرای صوتی یک شامپانزه است تا مجرای صوتی یک انسان بالغ. زمانی که کودک متولد می شود و کم کم رشد می کند این مجرای صوتی نیز شکل اصلی را به خود می گیرد و با گذشت زمان بیشتر و بیشتر به مجرای صوتی انسان بالغ شبیه می شود. در یکی دو ماه اول زندگی کودکی که تازه متولد شده است ناراحتی خود را با استفاده از گریه نشان می دهد. برخی از صداهای غیر انعکاسی با یک ولوم پایین و همینطور دهان بسته صداهایی هستند که معمولا توسط نوزاد در این سنین قابل تولید هستند.
نکاتی مهم درباره مرحله پیش زبانی
در سنین بین ۲ تا ۴ ماهگی کودک تازه متولد شده شروع به بیان صداهای تسکین دهنده و آرامش بخش می کند. احتمالا اولین صداهایی که شما در این خصوص می شنوید صدایی شبیه به خرخر خواهد بود. پس از آن که کودک به مهارت بیان ساده ترین مصوت ها دست پیدا می کند در سنین بین ۲ تا ۴ ماهگی شروع به خندیدن می کند. در سنین بین ۴ تا ۷ ماهگی این کودکان می توانند در بازی های صوتی شرکت کنند. آنها می توانند انواع مختلفی از صداها را از طریق بینی و دهان خود بیرون دهند.
مرحله سخنان نامفهوم از دیگر مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان
مرحله بیان سخنان نامفهوم و به اصطلاح غرغر کردن از حدود شش ماهگی کودک آغاز می شود. در این مرحله کودک می تواند با استفاده از اندام های گفتاری خود اقدام به تولید صداهایی کند. علاوه بر این باید دقت داشته باشید که کودکان در این سن کم کم می تواند از مفاصل دهانی خود نیز استفاده کرده و با استفاده از آنها شروع به تولید صداهای بلند کنند. آنها این کار را از طریق باز و بسته کردن فک، لب ها و دهان خود انجام می دهند. دقت داشته باشید که در این مرحله کودکان به ندرت صداهای معنی دار تولید می کنند. آنها در ابتدا کار خود را با بیان حروف صدادار آغاز می کنند و در ادامه برخی از کلمات بسیار ساده مانند “بابا” یا ” نه نه” را بیان می کنند.
نکاتی که باید درباره مرحله Babbling با سخنان نامفهوم بدانید.
یکی از نکات بسیار مهمی که باید درباره این مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان بدانید این است که در این مرحله کودک می تواند با اندام های گفتاری خود اقدام به تولید صداهای تصادفی کند. کودکان می توانند در این سن با اقوام یا والدین خود شروع به انجام بازی های آوازی کنند و از طریق صوت نیز حواس آنها به میزان زیادی پرت می شود. در این مرحله کودک به صورت کاملا تصادفی صداهای مختلف را رشد می دهد و گاهی اوقات نیز این صداها تا حد زیادی با زبان مادری او تطابق و سازگاری دارند. فراموش نکنید که این مرحله جز اصلی ترین مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان به شمار می آید که کودک پیشرفت زیادی را در این مرحله تجربه می کند.
مرحله دو کلمه ای از رشد گفتار و زبان
مرحله دو کلمه ای زمانی آغاز می شود که کودک به سن یک یا یک و نیم سالگی می رسد. در این سن کودکان می توانند اصطلاحات یک یا دو کلمه ای را بیان کنند و در بیان آنها مشکل چندانی نداشته باشند. در همان زمان کودکان شروع به توسعه صداهای مختلف می کنند و این صداها را رشد می دهند. در این مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان کودک به طور طبیعی برخی از قوانین گرامری را در جمله های خود به طور ناخودآگاه رعایت می کند. ما می توانیم در پایان این مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان برخی از نقاط عطف را پیدا کنیم و کودکان در این مرحله می توانند یک رویداد را با استفاده از جملات دستوری بیان کنند. به این ترتیب کودک مرحله دو کلمه ای خود را با تولید صداهای زیاد و ترکیب کردن انواع این صداها با یکدیگر در جملات مختلف به پایان می رساند.
مرحله تلگرافیک آخرین مرحله از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان
در سنین بین ۲۴ ماهگی تا ۳۰ ماهگی به نظر می رسد مرحله تلگرافیک از مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان در کودکان آغاز می شود. در این مرحله کودکان می توانند عبارت هایی که دارای بیش از یک یا دو عنصر هستند را تولید کنند و معمولا این عبارات دارای بیش از دو الی سه کلمه است. نکته مهم دیگر درباره این عبارات این است که کاملا معنی دار هستند و می توانند مفهوم و منظور را تا حد زیادی به مخاطب برسانند.
نکاتی درباره مرحله تلگرافیک از رشد گفتار و زبان
یک نکته بسیار مهمی که باید درباره این مرحله به آن دقت کافی داشته باشید این است که در این مرحله معمولا کلمات ربط و کلماتی که ظرفیت کمی دارند وجود نخواهند داشت. به عنوان مثال نمی توانید انتظار داشته باشید که کودک از کلماتی مانند “و”، “یا” و کلمات این چنینی در عبارت و اصطلاحتی که ایجاد می کند استفاده کند. در واقع کودک تنها از کلماتی در این عبارت استفاده می کند که مفهوم و پیام اولیه را به مخاطب برساند که در این علم به آنها کلمات جوهری گفته می شود. از جمله این عبارت می توان به موارد همچون موارد زیر اشاره کرد:
-گربه روی میزه
-این چیه
-اینجا نمونیم
-و …
به عبارت دیگر می توان گفت این مرحله تنها شامل تکواژها و کلماتی است که جوهر معنایی اساسی را به مخاطب منتقل می کنند.
سایر مواردی که باید درباره مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان بدانید.
در خصوص مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان نکات بسیار زیادی وجود دارد که شما حتما باید به آنها دقت کافی داشته باشید. اولین و یکی از مهمترین نکاتی که در خصوص این موضوع وجود دارد این است که در برخی از مراحل ممکن است کودک مواردی که بیان کردیم را انجام ندهد یا مشکلاتی را در این زمینه تجربه کند. توجه داشته باشید که این علائم و نشانه ها دقیقا نباید مطابق آنچه که بیان کردیم انجام شوند و کودک ممکن است برخی از آنها را با ترتیب متفاوت انجام دهد. در صورتی که برای مدت زمان طولانی چنین مواردی را مشاهده کردید بهتر است که به یک متخصص در این حوزه مراجعه کنید. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که برخی از کودکان ممکن است مواردی بیشتر از نکاتی که بیان کردیم را اجرا کنند. در چنین شرایطی نیز جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. هر یک از این مراحل دارای جزئیات دیگری نیز هستند که شما برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید از خدماتی که برای شما آماده کرده ایم استفاده کرده و از مزایای این خدمات نهایت بهره را ببرید.
نتیجه گیری
مراحل رشد طبیعی گفتار و زبان مراحلی هستند که کودک از دوران تولد آنها را طی می کند. نکته جذابی که درباره این مراحل وجود دارد این است که آنها در کلیات وابسته به هیچ زبانی نیستند و تقریبا تمام کودکان این مراحل را طی می کنند. البته نباید فراموش کنید که محیط می تواند اثرگذاری فوق العاده ای روی طی کردن این مراحل داشته باشد و شما نباید این نکته بسیار مهم را فراموش کنید. اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که قصد دارید اطلاعات بیشتری را در این زمینه به دست بیاورید یا این که کودک شما در طی کردن این مراحل با مشکل مواجه شده و چالش هایی را در حوزه گفتار و زبان تجربه می کند به شما پیشنهاد می کنیم حتما از خدمات مرکز تخصصی گفتاردرمانی تهران در این زمینه بهره مند شده و از مزایایی که به شما ارائه می دهیم نهایت استفاده را ببرید.
مقاله های مرتبط
علائم هشدار دهنده تأخیر تکاملی
تأخیرهای رشدی در کودکان ۳ تا ۵ سال
گفتاردرمانی برای لکنت زبان کودکان
گفتاردرمانی در بیش فعالی کودکان
بهترین دکتر تاخیر گفتاری کودکان