تاخیر رشد در کودکان یکی از اختلالاتی است که امروزه تعداد زیادی از کودکان را درگیر خود کرده و مشکلات زیادی را در این زمینه به وجود می آورد. تاخیر رشد اختلالی است که در واقع از رشد کودک مطابق با الگویی که همسالان او طی می کنند جلوگیری می کند. دلایل بسیار زیادی برای بروز این اختلال وجود دارد که هر یک از آنها به نوبه خود حائز اهمیت هستند. از جمله دلایلی که برای بروز این اختلال وجود دارد می توان به بیماری های زمینه ای مانند کمبود هورمون های رشد و … اشاره کرد. بررسی شایع ترین دلایلی که برای بروز اختلال تاخیر رشد در کودکان وجود دارد به شما کمک می کند تا بتوانید شرایط بهتری را برای کودکان خود فراهم کنید.
سابقه خانوادگی از مهمترین دلایل تاخیر رشد در کودکان
یکی از مهمترین دلایلی که می تواند باعث بروز اختلال تاخیر رشد در کودکان شود سابقه خانوادگی است. به عنوان مثال اگر والدین کودک هر دو دارای قد کوتاهی هستند این احتمال وجود دارد که کودک نیز از نظر رشد چالش هایی را تجربه کند و با این اختلال درگیر شود. این احتمال نیز وجود دارد که والدین در همان شروع دوران کودکی مشاهده کنند که کودک نسبت به همسالان خود به میزان زیادی عقب مانده است و نمی تواند از نظر فیزیکی به آنها برسد. نکته بسیار مهمی که در این جا باید به آن دقت داشته باشید این است که اختلال تاخیر رشد در کودکان که به علت سابقه خانوادگی در آنها به وجود می آید به عنوان یک اختلال اساسی شناخته نمی شود و معمولا کودک مشکلات دیگری را در این زمینه تجربه نمی کند. در واقع می توان گفت مشکلات کودک در این شرایط تنها محدود به مشکلات فیزیکی تاخیر در رشد فیزیکی و بدنی می شود. این کودکان ممکن است در بزرگسالی قد بلندتری نسبت به والدین خود داشته باشند ولی این امکان نیز وجود دارد که به علت مسائل ژنتیکی قدی کوتاه تر از حالت متوسط داشته باشند.
تاخیر رشد مشروط در کودکان
کودکانی که با این اختلال درگیر هستند معمولا قدی کوتاه تر از حالت متوسط دارند ولی نکته ای که در این جا وجود دارد این است که میانگین سرعت رشد آنها با سایر کودکان و همسالانشان یکسان است و از این نظر مشکلی را تجربه نمی کنند. عاملی که باعث می شود تا قد آنها کوتاه بماند تاخیر رشد استخوانی است. در واقع استخوان بندی آنها نسبت به همسالانشان کوچکتر است و از این نظر مشکلات رشد را تجربه می کنند. سرعت رشد استخوان این کودکان نیز ممکن است نسبت به همسالانشان پایین تر باشد. نکته دیگری که درباره کودکان وجود دارد این است که ممکن است نسبت به همسالان خودشان دیرتر به بلوغ برسند. این مسئله باعث می شود تا حتی در دوران نوجوانی نیز قدی کوتاه تر از میانگین قدی داشته باشند اما آنها می توانند در بزرگسالی به همسالان خود برسند.
سوء تغذیه از شایع ترین علل تاخیر رشد در کودکان
بدون شک اگر بخواهیم شایع ترین علت تاخیر رشد در کودکان را در سراسر جهان مورد بررسی قرار دهیم می توان سوء تغذیه را جز مهمترین این علل قرار داد. در اکثر موارد نیز فقر اصلی ترین عاملی است که باعث بروز چنین مشکلی می شود و این مسئله را می توان به خصوص در کشورهای آفریقایی به وفور مشاهده کرد. در کشورهای توسعه یافته معمولا کمبودهای ناشی از تغذیه به علت محدودیت هایی هستند که خانواده یا خود کودک برای خودشان تعیین می کنند. یک نکته بسیار مهم در خصوص این نوع تاخیر رشد این است که در این حالت کودکان بیشتر به جای داشتن قد کوتاه از پایین بودن وزنشان رنج می برند.
بیماری ها و اختلالات مزمن از دیگر دلایل تاخیر رشد در کودکان
بیماری های مزمن و اختلالات سیستماتیک از جمله رایج ترین عواملی هستند که امروزه می توانند باعث بروز اختلال تاخیر رشد در کودکان شوند. از جمله رایج ترین بیماری ها و اختلالاتی که در این زمینه وجود دارند می توان به مواردی اشاره کرد که سیستم عصبی، گردش خون یا دستگاه گوارش را تحت تاثیر خود قرار می دهند. این بیماری ها می توانند باعث نارسایی در رشد کودک شده و او را نسبت به همسالان خود عقب بیندازند. علاوه بر این باید دقت داشته باشید که بیماری ها و اختلالاتی که کبد، کلیه ها، ریه ها و همینطور بافت های همبند را نیز تحت تاثیر قرار می دهند از جمله رایج ترین بیماری هایی هستند که ممکن است روی رشد کودکان تاثیرات منفی گذاشته و باعث بروز تاخیر رشد در آنها شوند. به همین علت است که حتما باید اطلاعات خود را درباره هر یک از این بیماری ها افزایش دهید و سعی کنید با اطلاعات کامل دلایل بروز تاخیر رشد را بررسی کنید.
اختلالات رشد ناشی از مشکلات روانی اجتماعی
این مشکلات و اختلالات در واقع شامل کوتاه بودن قد، مشکلات در رشد و همینطور بلوغ تاخیری هستند که می توانند مشکلات جدی را برای کودکان به وجود بیاورند. یکی از اصلی ترین عواملی که امروزه می تواند باعث بروز چنین اختلالی شود مشکلات اجتماعی و روابط اجتماعی در کودکان است. محرومیت های عاطفی از دیگر عوامل مهمی هستند که می توانند به طور مستقیم روی این اختلال تاثیرگذار باشند. یکی دیگر از عوامل بروز این نوع از اختلال تاخیر رشد در کودکان می تواند کودک آزاری باشد که امروزه برخی از کودکان آن را تجربه می کنند. بی توجهی به کودکان نیز می تواند به میزان زیادی روی این موضوع تاثیرگذار بوده و باعث بروز اختلال تاخیر رشد در این کودکان شود.
سندروم های مختلف از عوامل تاخیر رشد در کودکان
تاخیر رشد در کودکان می تواند ناشی از یکی از ویژگی های مربوط به سندروم های مختلف باشد. امروزه سندروم هایی مانند سندروم ترنر و سندروم داون می توانند اثرگذاری بسیار زیادی روی تاخیر رشد داشته باشند. علاوه بر این نباید فراموش کنید که برخی از سندروم های دیگر مانند سندرم نونان، سندرم راسل-سیلور و سندرم پرادر ویلی نیز می توانند به میزان زیادی روی این موضوع تاثیرگذار باشند. بنابراین زمانی که شاهد اختلال تاخیر رشد در کودکان بودید حتما باید این عامل را نیز مدنظر قرار دهید و در صورتی که عامل بروز اختلال این سندرم ها بودند باید روش های درمانی خاصی را مورد استفاده قرار دهید که برای درمان این سندرم ها و کاهش مشکلات ناشی از آنها مورد استفاده قرار می گیرند.
غدد هورمونی یا درون ریز از جمله عوامل تاخیر رشد در کودکان
طبق آزمایش ها و تحقیقاتی که امروزه روی این اختلال صورت گرفته است محققان به این نتیجه رسیده اند که غدد هورمونی یا درون ریز نیز می توانند به طور مستقیم روی این اختلال تاثیرگذار باشند. غدد درون ریز یا هورمونی در واقع شامل کمبود هورمون تیروئید (که به اصطلاح به آن کم کاری تیروئید نیز گفته می شود)، کمبود هورمون رشد یا سایر اختلالات هورمونی می شود. یکی از نکات بسیار مهمی که در خصوص اختلال رشد در کودکان باید بدانید این است که هورمون تیروئید برای رشد لازم و ضروری است. به همین علت است که کودکانی که با کم کاری تیروئید درگیر هستند معمولا رشد بسیار کندی را تجربه می کنند و نسبت به همسالان خود به میزان زیادی عقب می مانند. یک نکته مهم دیگر که باید در این خصوص به آن دقت داشته باشید این است که کودکانی که به علت کمبود هورمون رشد دچار اختلال تاخیر رشد در کودکان شده اند ممکن است بدنی نسبتا طبیعی داشته باشند ولی در اغلب مواقع کمتر از سن واقعی خود نشان می دهند.
سایر عواملی که می توانند روی اختلال تاخیر رشد در کودکان تاثیرگذار باشند.
تاخیر رشد در کودکان ممکن است به علت عقب ماندگی رشد در داخل رحم (در دوران جنینی) نیز باشد. این شرایطی است که در آن کودک کمتر از وزن استاندارد وزن دارد و دچار تولد زودرس می شود. اکثر کودکانی که تولد زودرس را تجربه می کنند معمولا مشکلات زیادی دارند که یکی از آنها اختلال تاخیر رشد است. این کودکان معمولا اختلالاتی در زمینه استخوان و غضروف ها را نیز تجربه می کنند که این مسئله نیز روی رشد آنها نسبت به همسالانشان تاثیرگذار است. Achondroplasia یکی از شایع ترین بیماری هایی است که می تواند باعث اختلال رشد شود و کوتاهی قد را برای کودک به همراه داشته باشد. این اختلال نیز یک اختلال استخوانی و غضروفی به شمار می آید. افرادی که دچار این اختلال می شوند معمولا دارای بدنی با اندازه استاندارد هستند ولی بازوها و پاهای آنها کمی کوتاه بوده و سر آنها نیز نسبت به حالت عادی کمی بزرگتر است.
درمان و تشخیص اختلال تاخیر رشد
اگر شما هم به دنبال یک مرکز تخصصی برای تشخیص و درمان اختلال تاخیر رشد در کودکان هستید به شما پیشنهاد می کنیم حتما از خدمات کلینیک تخصصی ما در این زمینه بهره مند شوید. با استفاده از خدمات این کلینیک شما می توانید به سادگی هرچه تمام اختلال تاخیر رشد را تشخیص داده و راهکارهای درمانی را برای آن آغاز کنید. استفاده از خدمات کلینیک ما می تواند مزایای زیادی برای شما داشته باشد که یکی از مهمترین آنها هزینه مناسب استفاده از این خدمات است.
مقاله های مرتبط
علائم هشدار دهنده تأخیر تکاملی
تأخیرهای رشدی در کودکان ۳ تا ۵ سال
گفتاردرمانی برای لکنت زبان کودکان
گفتاردرمانی در بیش فعالی کودکان
بهترین دکتر تاخیر گفتاری کودکان
تاثیر مشکلات گفتاری کودکان در نارساخوانی