بسیاری از کودکان پیش دبستانی لکنت زبان دارند. آنها ممکن است کل یا قسمتی از کلمات را تکرار کنند و از القابی مانند “اوه” و “امم” استفاده کنند یا در یافتن کلمه مناسب مشکل نشان دهند. برای بیش از ۷۵ درصد از کودکان پیش دبستانی (کودکان بین ۲ تا ۶ سال)، لکنت بدون هیچ مداخله ای خود به خود از بین می رود. حدود ۲۵ درصد از کودکان پیش دبستانی که لکنت دارند تا بزرگسالی به لکنت خود ادامه می دهند یا برای بازیابی گفتار روان نیاز به گفتار درمانی برای لکنت زبان دارند.
علائم هشدار دهنده لکنت زبان مداوم چیست؟
اگر والدین بهبودی را به شانس بسپارند، لکنت می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. والدین یا سرپرستان باید از یک گفتار درمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) مشاوره بگیرند در صورتی که:
-یکی دیگر از اعضای خانواده کودک لکنت زبان دارد.
-لکنت بعد از ۳ سالگی شروع شده است.
-کودک بیش از ۶ ماه است که لکنت دارد.
-کودک مذکر است.
-کودک دارای سایر اختلالات گفتاری یا صدایی است.
-مهارت های زبانی آن ها با توجه به سنشان به تعویق افتاده است.
بهبودی طبیعی برای کودکی که شروع به لکنت کرده است نباید بیش از ۶ ماه طول بکشد. بنابراین اگر کودک شما برای مدت طولانی تری لکنت زبان داشته است، باید فورا با یک متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید. دوره و روش درمان لکنت می تواند بسته به سن فردی که لکنت دارد متفاوت باشد. با این حال برای کودکان پیش دبستانی، گفتار درمانگران از چند برنامه آزمایش شده استفاده می کنند.
رویکردهای غیر مستقیم برای درمان لکنت در کودکان پیش دبستانی
رویکردهای غیرمستقیم شامل اصلاح محیط کودک است. این روش از تعامل مستقیم با کودک جلوگیری می کند. درمان غیرمستقیم برای کودکانی که از لکنت خود بی خبرند و یا به دلیل اختلالات گفتاری احساس ناامیدی نشان نمی دهند، توصیه می شود. درمان غیرمستقیم بر آموزش پیچیدگی‌های لکنت و درمان به والدین یا مراقبان تمرکز دارد. روش‌های غیرمستقیم درمان لکنت، شرم، ترس، زبان و احساسات کودکان را در طول تعاملات روزانه هدف قرار می‌دهد. همچنین الگوهای گفتاری والدین را هدف قرار می دهد و هدف آن کاهش میزان صحبت کردن کودک است. بسیاری از پزشکان رویکرد غیرمستقیم را ترجیح می دهند زیرا فشار کمتری بر کودک وارد می کند.
رویکردهای مستقیم برای درمان لکنت در کودکان پیش دبستانی
رویکردهای مستقیم رفتارهای گفتاری کودک پیش دبستانی را هدف قرار می دهد. این امر به ویژه زمانی مؤثر است که کودک از لکنت خود آگاه باشد و از ناروانی گفتار خود ناراضی باشد. زمانی که کودکان رفتارهای ثانویه لکنت زبان مانند پلک زدن سریع، لرزش لب ها یا تکان دادن سر را از خود نشان می دهند، گفتاردرمانگران رویکردهای مستقیم را انتخاب می کنند. گفتاردرمان یا یکی از والدین می تواند درمان مستقیمی برای لکنت داشته باشد. برخی از رویکردهای مستقیم شامل از مدل سازی کاهش سرعت صحبت کردن، اجازه دادن به کودک پیش دبستانی برای پایان صحبت بدون هیچ گونه وقفه، نوبت گرفتن در حین صحبت کردن، افزایش مکث در حین صحبت کردن، و تنفس آرام می باشد.
برخی از محبوب ترین رویکردهای درمان مستقیم شامل برنامه Lidcombe و افزایش تدریجی طول پیچیدگی بیان (GILCU) می باشد. با این حال باید به یاد داشته باشید که روش‌های مستقیم مانند Lidcombe و GILCU در صورتی که مراجع بالای ۵ سال سن داشته باشد، کارایی خود را از دست می‌دهند.
درمان خانواده محور و مشاوره مراجع
مداخله والدین برای درمان لکنت کودکان پیش دبستانی ترجیح داده می شود. دو جزء اصلی مداخله والدین عبارتند از:
-احساس کودک در مورد لکنت خود یا احساس والدین در مورد لکنت فرزندشان
-رفتار والدین با کودک در زمان لکنت و عدم لکنت
مهم است که در طول درمان خانواده محور، والدین از کودک انتقاد نکنند، او را سرزنش نکنند یا از او بخواهند که به طور مکرر سرعت خود را کاهش دهد.
دکتر احسان حسینی سیانکی همچنین پیشنهاد کرد که کاهش فشار، تعداد وقفه ها، میزان بالای گفتار، تنبیه برای موارد لکنت زبان و تکمیل گفتار کودک می تواند به روانی کودک کمک کند. با توجه به درمان خانواده محور، والدین باید در مورد اختلالات گفتاری بیاموزند. آنها باید در مورد آنچه که می توانند در گفتار و ارتباطات روان کودک کمک کنند، دانش جمع آوری کنند. این درمان معمولاً شامل راهبردهایی برای کمک به والدین برای کاهش اضطراب خود نسبت به لکنت و اصلاح الگوهای گفتاری است.
مشاوره جنبه جدایی ناپذیر درمان لکنت برای کودکان پیش دبستانی است. می تواند به والدین و کودکان کمک کند. مشاوره روان‌شناختی می‌تواند به همه افراد درگیر در لکنت کمک کند تا تنظیمات عاطفی خود را انجام دهند. مشاوره با کودکان خردسال می تواند چالش برانگیز باشد. این وظیفه گفتاردرمانگر است که به روایت آنها گوش دهد تا اضطراب، ترس و تنش کودک را درک کند. هدف از مشاوره ارائه شده توسط گفتاردرمانگر این است که اطمینان حاصل شود که به یک ویژگی داخلی تبدیل نمی شود. مشاوره برای والدین باید تنظیمات عاطفی لازم برای ترس، اضطراب، گناه، افسردگی یا انزوا را که ممکن است به دلیل رفتارهای اصلی و ثانویه کودک احساس کنند را مورد هدف قرار دهد.
پشتیبانی از گروه های لکنت زبان
گروه‌های حمایتی برای لکنت در کمک به والدین کودکانی که لکنت دارند بسیار مفید هستند. ارتباط با افرادی که موقعیت‌ها و احساسات مشابهی را تجربه می‌کنند می‌تواند به والدین کمک کند تا دیدگاه‌های جدیدی در مورد لکنت درمانی به دست آورند. اعضای گروه‌های حمایتی ممکن است اطلاعاتی در مورد پیشرفته‌ترین برنامه‌های درمان لکنت به دست آورند. آنها ممکن است ادبیات جدیدی در مورد علل، اثرات و درمان لکنت پیدا کنند.
برنامه Lidcombe
برنامه Lidcombe یک برنامه اصلاح رفتار با هدایت والدین است که برای کودکان نوپا و خردسالان بسیار مؤثر است. گفتار درمانگر هنگام ارائه درمان لکنت به کودک، والدین را آموزش و راهنمایی می کند. والدین باید یاد بگیرند که چگونه شدت لکنت کودک خود را در محیط روزمره اندازه گیری کنند. والدین در طی ملاقات هفتگی خود با متخصص لکنت زبان یاد می گیرند که چگونه برای کودکان خود درمان لکنت را ارائه کنند. این یک روش درمانی غیرمستقیم است بنابراین والدین باید نحوه ارائه بازخورد را بیاموزند. این برنامه دو مرحله دارد:
مرحله ۱ – والدین درمان را انجام می دهند و هفته ای یک بار با گفتاردرمان چک می کنند. این مرحله تا زمانی ادامه می یابد که لکنت از بین برود یا به سطح ناچیز برسد.
مرحله ۲ – این مرحله تماماً در مورد حفظ روانی کودک است. می تواند حدود یک سال یا بیشتر دوام بیاورد. در این مدت بازدیدهای کلینیک والدین به ندرت انجام می شود و دفعات بازخورد نیز کمیاب می شود. از آنجایی که لکنت ممکن است دوباره ظاهر شود، نگهداری بخش مهمی از برنامه Lidcombe است.
اکثر متخصصان گفتاردرمانی لکنت زبان در سراسر جهان برنامه Lidcombe را برای کودکانی که لکنت دارند توصیه می کنند زیرا این برنامه غیر مزاحم است. کودک می تواند در حالی که در یک محیط بدون استرس و آشنا باقی می ماند، تحت درمان قرار گیرد.
برنامه روانی مونتری
برنامه روانی مونتری برای کودکان پیش دبستانی و مدرسه ای استفاده می شود. به گفته دکتر حسینی سیانکی، ترکیب این برنامه با سیستم پاداش ژتونی می تواند برای پیشرفت کودک مفید باشد. برنامه روانی مونتری دو مسیر جایگزین برای روانی ارائه می‌دهد که شامل افزایش تدریجی طول و پیچیدگی گفته‌ها (GILCU) و بازخورد شنیداری تاخیری (DAF) می باشد. DAF برای کودکان بزرگتر موثرتر است. GILCU به اصول شرطی سازی عامل بستگی دارد و برای بچه های کوچکتر موثرتر است.
برنامه قوانین روانی
برنامه قوانین تسلط (FLP) به کودکان پیش دبستانی و مدرسه ای کمک کرده است و دارای ۱۰ قانون روانی می باشد. این دارای ۳ مجموعه قانون است: جهانی، اولیه و ثانویه. CWS از قوانین جهانی پیروی می کند. که شامل سرعت آهسته گفتار، گفتن یک کلمه فقط یک بار و گفتن آن کوتاه است. هدف این قوانین کاهش اضطراب، تکرارها و طولانی شدن زمان است. قوانین اولیه فقط در صورتی اجرا می شوند که کودک در حین صحبت کردن مشکل حنجره داشته باشد. قوانین ثانویه زمانی وارد عمل می شوند که رفتارهای لکنت ثانویه در کودکان وجود داشته باشد.
برنامه جامع لکنت برای کودکان در سنین مدرسه
برنامه جامع لکنت برای کودکان در سن مدرسه (CSP-SC) چهار هدف اصلی دارد:
-اهداف مرتبط با گفتار
-اهداف خود مدیریتی
-اهداف نگرشی-عاطفی
-اهداف زیست محیطی
هدف CSP-SC ادغام خانواده و فرزندان برای افزایش مهارت های روانی، رسیدگی به احساسات و نگرش های مرتبط با لکنت است. گفتاردرمانی مهارت‌های افزایش تسلط را در محیط‌های مختلف با سرعت عادی صحبت کردن آموزش می‌دهد. پزشک همچنین مهارت هایی را برای مدیریت لکنت باقی مانده و بهبود مهارت های ارتباطی آموزش می دهد.
لکنت درمانی هم افزایی
مدل لکنت درمانی هم افزایی (SST) توسط بلوم و کوپرمن در سال ۱۹۹۹ برای CWS ایجاد شد. که عوامل فیزیولوژیکی، نگرش ها، احساسات و محیط ارتباطی کودکان را در نظر می گیرد. مدل مداخله SST بر اهمیت آموزش نحوه عملکرد مکانیک تولید گفتار عادی تمرکز دارد. هدف آن آموزش مکانیک صداسازی، تنفس و بیان با استفاده از وسایل بصری در طول درمان به همه مراجعان است. سپس گفتاردرمانگران از فعالیت های مختلفی برای کمک به CWS استفاده می کنند تا آگاهی کودک را در مورد ناروانی گفتاری خود افزایش دهند. این تکنیک در چهار فاز کار می کند:
۱. مرحله شناسایی
۲. مرحله اصلاح و استقرار
۳. مرحله تثبیت
۴. مرحله انتقال و نگهداری
روش ابداع شده توسط کوپرمن و بلوم سه حوزه اصلی را شامل می شود که شامل عزت نفس، قاطعیت و منبع کنترل می باشد. حوزه نهایی، جنبه محیطی ناروانی گفتار است.
کدام روش لکنت درمانی برای کودکان پیش دبستانی ایده آل است؟
برای کودکان ۶ سال یا کمتر، روش‌های غیرمستقیم درمان لکنت مؤثرتر به نظر می‌رسد. رویکردهایی که بلافاصله پس از بروز لکنت به آن می پردازند، می توانند لکنت را در محیط های طبیعی کاهش دهند.
تا به امروز برنامه Lidcombe بیشترین بازخورد مثبت را برای درمان لکنت در کودکان پیش دبستانی دارد. همچنین کودکان پس از تکمیل برنامه Lidcombe هوش هیجانی و پیشرفت روانی بهبود یافته ای نشان می دهند.
درمان غیرمستقیم لکنت که توسط والدین یا مراقب ارائه می شود ممکن است به کودکانی که لکنت دارند کمک کند. که می تواند کارایی گفتار، مهارت های ارتباطی و رفاه عاطفی کودک را بهبود بخشد.
ارائه مشاوره روانشناسی یا آموزش مهارت های روانی به طور مستقیم به کودک خردسال یا پیش دبستانی ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد. از این رو گفتاردرمانگران به دلیل عود کم لکنت و موارد بالای بهبودی، روش های غیرمستقیم را بر روش های مستقیم ترجیح می دهند.
مقاله های مرتبط
۱۸ سوال در مورد درمان لکنت زبان
نکاتی برای معلمان و خانواده ها درباره کودک دارای لکنت زبان
آیا استرس و اضطراب می تواند باعث لکنت زبان شود یا آن را بدتر کند؟