سیستم دهلیزی یا وستیبولار چیست و برای فرزندم چه معنایی دارد؟ سیستم دهلیزی به ما کمک می‌کند تا حرکت را تفسیر کنیم بعنوان مثال اگر در حال حرکت هستیم با چه سرعتی حرکت می‌کنیم یا اگر در جهت جاذبه یا خلاف آن حرکت می‌کنیم و یا در چه جهتی حرکت می‌کنیم. گیرنده های سیستم دهلیزی در گوش داخلی ما قرار دارد و اطلاعاتی را بر اساس جهت حرکت سر ما دریافت می کند. هنگامی که سیستم دهلیزی به درستی کار می کند به ما کمک می کند تا تعادل داشته باشیم و در اطراف خود حرکت کنیم. اگر به درستی عمل نکند، ممکن است کودک شما اغلب احساس تهوع یا سرگیجه کند، تعادل خود را به راحتی از دست بدهد، بیشتر از دیگران به چیزهایی برخورد کند، وضعیت بدنی نامناسبی از خود نشان دهد یا به نظر برسد که میل به تکان خوردن یا تاب خوردن دارد.
علاوه بر این، توجه به این نکته مهم است که یافتن مقدار “درست” ورودی دهلیزی برای فرزند شما می تواند چالش برانگیز باشد. ورودی دهلیزی می تواند هم هشدار دهنده و هم آرامش بخش باشد و می تواند به سرعت طاقت فرسا شود. در حالی که سیستم دهلیزی تمام حرکات را تشخیص می دهد، تاب خوردن، تکان خوردن و چرخش می تواند به ویژه تحریک کننده باشد. نیازی به گفتن نیست که اینجا خیلی اتفاق می افتد!
مقدار ورودی دهلیزی که کودک شما به آن نیاز دارد می تواند از یک روز به روز دیگر تغییر کند. بنابراین در صورتی که به نظر می‌رسد کودک شما بیش از حد از ورودی دهلیزی تحریک می‌شود (که ممکن است شامل پرانرژی، خسته به نظر رسیدن یا اشک آور شدن کودک باشد) این فعالیت را با ورودی حس عمقی دنبال کنید.
مزایای ورودی دهلیزی یا وستیبولار
ما دائماً در زندگی روزمره خود در حال حرکت هستیم، به این معنی که سیستم دهلیزی هرگز از کار نمی افتد. فواید لایه لایه آن برای کمک به ما در حفظ عملکرد بسیار مهم است از جمله توانایی آن در موارد زیر:
- به ما می گوید بدن ما در کجای فضا قرار دارد مثلاً ایستاده ایم یا دراز کشیده ایم.
- اطمینان حاصل می کنیم که همه ماهیچه های ما از سر تا انگشتان پا، با هم کار می کنند تا بتوانیم هر طور که می خواهیم حرکت کنیم.
- به ما کمک می کند تا تعادل خود را حفظ کنیم به ویژه هنگام راه رفتن روی سطوح ناهموار یا مکان های ناآشنا
- ما را آرام می کند یا به ما هشدار می دهد تا توجه خود را به محیط اطرافمان افزایش دهیم.
فعالیت های دهلیزی در خانه
سیستم دهلیزی در رحم مادر شروع به شکل گیری می کند و نقشی اساسی در رشد اولیه ما دارد. به همین دلیل شرکت در فعالیت‌های دهلیزی که می‌خواهند این سیستم را بیشتر توسعه دهند، سودمند است و ما تا آخر عمر از آن استفاده خواهیم کرد. راه‌های مختلفی برای شرکت در فعالیت‌های دهلیزی با تجهیزات کم یا بدون تجهیزات وجود دارد.
۱. یک مهمانی رقص برگزار کنید.
موسیقی مورد علاقه فرزندتان را روشن کنید و با هم برقصید. چه سبک آزاد باشد و چه رقص، روشی که کودک شما سر و بدن خود را حرکت می دهد، سیستم دهلیزی را غنی می کند. هر زمان که کودک شما می چرخد یا تاب می خورد، ورودی دهلیزی بیشتری به بدن او اضافه می کند.
برای یک محیط کنترل‌شده‌تر، به‌ویژه، اگر به امنیت فرزندتان اهمیت می‌دهید، آهنگی را با دستورالعمل‌ها دنبال کنید یا از کودکتان بخواهید حرکات رقص شما را کپی کند. همچنین می‌توانید آهنگ‌هایی را در اینترنت پیدا کنید. این آهنگ‌ها می‌توانند ساختار بیشتری برای فعالیت دهلیزی فراهم کنند و اغلب چالش‌های دیگری را برای تقلید از کاری که فرد در ویدیو انجام می‌دهد و دنبال کردن آن اضافه می‌کنند. هر آنچه برای فرزند شما مفید است، آن را سرگرم کننده نگه دارید. هرچه سبک تر باشد، دفعه بعد که یک مهمانی رقص به او بدهید، فرزندتان بیشتر منتظر آن خواهد بود.
۲. راه رفتن روی چوب موازنه (سایر بازی های تعادلی)
چه یک تیر تعادل قدیمی در پارک محلی باشد، چه یک خط نواری روی فرش یا یک خط کشیده شده با گچ، هر تمرین تعادلی سیستم دهلیزی را تحریک می‌کند. هنگامی که کودک شما سعی می کند روی خط راه برود، سیستم دهلیزی او در حال کار است تا بدن را تنظیم کند و وضعیت عمودی خود را حفظ کند، در حالی که قدم های دقیقی به جلو بر می دارد.
ممکن است کودک شما در ابتدا برای حفظ تعادل نیاز داشته باشد دست شما را بگیرد، اما به مرور زمان به کمک کمتری نیاز خواهد داشت. برای ایجاد تعادل نیاز به تمرکز قابل توجهی دارد و اگر نتوانند تعادل خود را آنطور که باید حفظ کنند، برای برخی کودکان ناامید کننده است. از فرزندتان بخواهید روی سنگ فرش ها یا روی بالش در خانه راه برود. این کار به هماهنگی و تعادل بیشتر نیاز دارد و سطح ناهمواری را شبیه سازی می کند که کودک شما ممکن است هنگام بازی در خارج از منزل مانند زمین بازی با آن مواجه شود.
وقتی فرزند شما برای چالش دیگری آماده است، پیچیدگی بیشتری به خطوط یا مسیرها اضافه کنید. از نوار چسب روی فرش یا گچ در پیاده رو خیابان استفاده کنید تا انحناها و زوایایی به خطوط اضافه کنید. یا سنگ های پله یا بالش خود را کمی دورتر از هم قرار دهید یا یک مسیر منحنی یا زاویه دار ایجاد کنید. بهتر است یک یا دو پیچیدگی را در یک زمان اضافه کنید. هر تغییر جهت یک چالش اضافی است با گذشت زمان می توانید حلقه ها را اضافه کنید یا مسیری با مانع ایجاد کنید تا به هدف نهایی برسید.
۳. بازی در محیط بیرون از خانه
سه چرخه یا دوچرخه سواری، پایین رفتن از سرسره، تاب خوردن، پریدن روی ترامپولین، شنا و دویدن اینها همه منابع بزرگ ورودی دهلیزی هستند. در واقع شما احتمالاً آنها را با فرزند خود انجام داده اید بدون اینکه حتی بدانید که برای سیستم دهلیزی او مفید بوده اند.
هر یک از این فعالیت ها به کودک شما کمک می کند که ورودی های محیط را تشخیص دهد و وضعیت و عضلات خود را برای حفظ تعادل و ادامه بازی تنظیم کند. این بازی مبتنی بر حرکت، سیستم دهلیزی کودک شما را با یادآوری بدن او در فضا تغذیه می کند و کودک شما را ایمن نگه می دارد.
اگر در خانه خود تاب دارید یا در زمین بازی محلی به تاب دسترسی دارید، سعی کنید کودک خود را با سرعت های مختلف یا در جهت های مختلف روی تاب حرکت دهید. در حالی که تاب خوردن سریعتر تحریک کننده است، تاب خوردن در یک حرکت خطی آهسته می تواند بسیار آرام بخش باشد.
جدا از مزایای دهلیزی، پاداش های بی شماری برای این فعالیت وجود دارد. اول بازی “کار” کودک است. هنگامی که کودک در حال بازی است، در حال کاوش در محیط، یادگیری مهارت های حل مسئله، ریسک پذیری سالم، مهارت های اجتماعی و سایر مهارت های دگرگون کننده است. بازی همچنین رشد مهارت های حرکتی ظریف و درشت را به طور خود به خود ارتقا می دهد. علاوه بر این تحقیقات نشان می دهد که گذراندن وقت در طبیعت می تواند خلق و خو و توجه کودک را بهبود بخشد، که به نفع یادگیری کلی است.
۴. یک میمون در پشت من وجود دارد.
همانطور که قبلا ذکر شد هر تغییری در موقعیت سر نیاز به تنظیم سیستم دهلیزی دارد. به همین دلیل هر نوع آویزان شدنی ورودی دهلیزی را فراهم می کند و می تواند یک چالش باشد. این فعالیت مورد علاقه بسیاری از کودکان است و آنها از بازی در خانه خوشحال خواهند شد. برای بازی از کودکتان بخواهید مانند میمون از پشت شما بالا برود. سپس روی دست‌ها و زانوهای خود خزیده با بازیگوشی به جلو و عقب، پهلو به پهلو تکان بخورید، جهت را تغییر دهید و سرعت بگیرید و سعی کنید میمون را از پشت خود خارج کنید. این یک روش بازیگوش برای کشف موقعیت های مختلف سر است و مطمئناً فرزند شما تا پایان آن لبخند می زند و می خندد.
در این بازی شما بر ورودی دهلیزی که فرزندتان دریافت می‌کند کنترل دارید، بنابراین مراقب پاسخ او به موقعیت‌های خاص باشید تا از واکنش‌های منفی جلوگیری کنید و فعالیت را سرگرم‌کننده نگه دارید. به طور کلی هرچه سریعتر پرش یا تکان بخورید، تحریک بیشتری خواهد داشت. حرکات آهسته‌تر پاسخ آرام‌بخش‌تری را به همراه خواهد داشت. توجه به این نکته ضروری است که بسیاری از کودکان حداقل یکی از این موقعیت ها را دوست ندارند. اگر این مورد برای فرزند شماست، اشکالی ندارد. به آنها اجازه دهید موقعیت های مختلف را کشف کنند و از بازی کردن لذت ببرند. آنها همچنان ورودی دهلیزی را به روش های دیگر دریافت خواهند کرد.
به عنوان جایگزینی برای پشت خود از آنچه در خانه دارید استفاده کنید تا از مزایای مشابه بهره مند شوید. اگر یک توپ درمانی (یا ورزش) در خانه دارید، کودک شما می تواند روی آن بنشیند یا روی شکم یا پشت خود دراز بکشد و بپرد، به عقب و جلو تکان بخورد یا پهلو به پهلو تکان بخورد. سرعت پرش یا تکان دادن، موقعیتی که سر کودک شما در آن قرار دارد و مدت زمانی که او در این وضعیت می گذراند همه عواملی هستند که بر ورودی دهلیزی که کودک شما دریافت می کند تأثیر می گذارد.
اگر توپ درمانی ندارید، نگران نباشید. راه های زیادی برای انجام این فعالیت ها وجود دارد. کودک شما می تواند وارونه دراز بکشد یا از روی کاناپه آویزان شود.
۵. مسیر های مانع، مسابقه ها و دویدن
مسیر های موانع جذاب هستند زیرا سرگرم کننده هستند و می توانند مهارت های زیادی را در یک فعالیت انجام دهند. این برای فعالیت های ورودی دهلیزی صادق است. مسیری با موانع راه‌اندازی کنید با دو ایستگاه و تا هر تعداد که می‌خواهید. در مسیر مانع فعالیت‌های ورودی دهلیزی مانند:
- راه رفتن بصورت فرغونی: مچ پاهای فرزندتان را بگیرید یا اگر به حمایت بیشتری نیاز داشت به زانوها نزدیکتر شوید و او می تواند با استفاده از بازوهایش برای «راه رفتن» به جلو حرکت کند.
- دویدن، پرش یا تاختن
- ژست های یوگا: سگ رو به پایین، پل، کبرا و غیره
- راه رفتن حیوانات: راه رفتن خرسی، راه رفتن خرچنگی و پرش قورباغه
- پریدن با یک پا و دو پا
- رول های رو به جلو یا رول های ورود به سیستم
همچنین می توانید از هر یک از این فعالیت ها به عنوان مسابقه یا رله استفاده کنید. به عنوان مثال از فرزندتان بخواهید که با دویدن یا راه رفتن مانند حیوانات از یک سر اتاق به آن طرف دیگر با شما مسابقه دهد. اگر افراد بیشتری را در خانواده دارید، یک مسابقه دو را امتحان کنید. ابتدا از یک نفر بخواهید فعالیتی را مانند پریدن، راه رفتن به شکل حیوانات، راه رفتن فرغونی در سراسر اتاق انجام دهد و سپس به نوبت همه انجام دهند.
ورودی دهلیزی می‌تواند مشکل باشد و مهم است که واکنش‌های فرزندتان را در موقعیت‌های خاص بخوانید و بر اساس آن تنظیم کنید. مانند تمام ورودی های حسی، همه ما واکنش های متفاوتی داریم. مثل همیشه اگر در مورد واکنش فرزندتان به فعالیت ها یا موقعیت های خاص سؤالی دارید، لطفاً از درمانگر فرزندتان برای توضیح یا توصیه های بیشتر سوال کنید.
با مرکز تخصصی کاردرمانی تهران تماس بگیرید تا در مورد خدمات ما و نحوه کمک به شکوفایی و رشد فرزندتان بیشتر بدانید.
مقاله های مرتبط
اختلال پردازش حسی و ناتوانی یادگیری
یکپارچگی حسی: ۴ سطح یکپارچگی حسی که از “ترافیک حسی” در مغز جلوگیری می کند.