آپراکسی گفتار در دوران کودکی یک اختلال حرکتی گفتار است که شامل مشکل یا ناتوانی در طراحی و برنامه ریزی توالی سریع و زمان بندی حرکات مورد نیاز برای تولید گفتار قابل درک برای دیگران است. ساختارهای صورت و دهان مانند لب‌ها، زبان، کام نرم، فک و تارهای صوتی و ماهیچه‌هایی که این ساختارها را حرکت می‌دهند، باید فعال شوند و در زمان مناسب، به ترتیب صحیح و درست حرکت کنند به طوری که کلمات به درستی تولید شوند. از آنجایی که مشکل اصلی آپراکسی گفتار برنامه ریزی و طراحی حرکتی گفتار است، رویکرد گفتار درمانی در آپراکسی نیاز به تمرکز بر حرکت ساختارهای گفتار و عضلات در طول تلاش برای گفتار دارد. رویکرد مورد استفاده توسط گفتاردرمانگر باید به کودک در تولید کلمات، عبارات و جملات واضح تر و دقیق تر کمک کند.
از آنجایی که گفتار یک سری حرکات است، می توانیم در گفتار درمانی آپراکسی از ایده هایی استفاده کنیم که به طور کلی به افراد کمک می کند تا مهارت یادگیری حرکت را کسب کنند. چگونه مردم به بهترین نحو یاد می گیرند که به بسکتبال شوت بزنند و گل بزنند؟ چگونه مردم یاد می گیرند که با چوب گلف به توپ گلف ضربه بزنند و توپ را در سوراخ بیندازند؟ چگونه مردم دوچرخه سواری را یاد بگیرند؟ چگونه همه این مهارت‌های حرکتی خودکار می‌شوند، بنابراین نیازی نیست در مورد انجام آنها خیلی فکر کنیم؟ یادگیری حرکتی چگونه رخ می دهد؟
شواهد تحقیقاتی کامل و وسیعی در مورد چگونگی یادگیری حرکتی در افراد وجود دارد. اصول و تئوری های این تحقیق برای یادگیری حرکتی گفتار نیز به کار گرفته شده است و پایه ایده هایی را تشکیل می دهد که در گفتار درمانی مناسب برای کودکان مبتلا به آپراکسی گنجانده شده است. تحقیقات بیشتری به طور خاص در CAS مورد نیاز است، اما کارشناسان از “اصول یادگیری حرکتی” به عنوان یک درک مشترک از نحوه درمان آپراکسی گفتار در دوران کودکی استفاده کرده اند. بنابراین تعدادی از ویژگی های گفتاردرمانی در آپراکسی وجود دارد که به نظر می رسد برای کودکان مبتلا به آپراکسی گفتار، صرف نظر از نام یک روش خاص، بیشترین موفقیت را داشته باشد. این ویژگی های گفتاردرمانی در آپراکسی عبارتند از:
۱. تکرار تمرین های گفتاری:
گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به آپراکسی شامل میزان بالایی از تمرین و تکرار خواهد بود. تحقیقات نشان می دهد که درمان برای کودکان مبتلا به آپراکسی گفتار زمانی موثرتر است که اهداف گفتاری (کلمات، عبارات) با درجه فراوانی و شدت بیشتری تمرین شوند. کودکان در گفتار درمانی هجاها، کلمات و عبارات را بارها و بارها در طول هر جلسه امتحان می‌کنند، در حالی که متخصص گفتاردرمانی آپراکسی سعی می‌کند تا تلاش‌های گفتاری آنها و حرکات زیربنایی آنها را به گفتاری دقیق‌تر تبدیل کند.
از والدین و مراقبان خواسته می شود تا به کودک کمک کنند تا در زندگی واقعی، خارج از گفتار درمانی تمرین کند. شدت و فرکانس مفاهیم کلیدی در یادگیری حرکتی گفتار هستند. به همین دلیل است که در مراحل اولیه درمان، کودکان مبتلا به آپراکسی باید گفتار درمانی انفرادی داشته باشند. در حالی که گفتار درمانی گروهی ممکن است علاوه بر درمان انفرادی مناسب باشد، کودکان مبتلا به CAS که گفتار کمی دارند یا به طور قابل توجهی گفتار نامشخصی دارند، احتمالاً به تنهایی با گروه درمانی به دستاوردی نمی‌رسند.
بر اساس تحقیقات فعلی، صرف زمان ارزشمند درمانی برای حرکات غیر گفتاری به عنوان مثال دمیدن حباب، لیسیدن کره بادام زمینی، تمرینات زبان و غیره به عنوان تمرین موثر در بهبود تولید گفتار پشتیبانی نمی شوند. مدتی است که چنین اقداماتی در زمینه آسیب شناسی گفتار-زبان مورد بررسی قرار گرفته است. در حالی که هیچ تحقیقی برای حمایت از استفاده از چنین رویه‌هایی وجود ندارد، برخی از متخصصان معتقدند که چنین فعالیت‌هایی می‌تواند منجر به گفتار بهتر شود یا باید قبل از تلاش کودک برای تمرین گفتار اتفاق بیفتد.
۲. استفاده از سرنخ ها:
درمان مناسب برای کودکان مبتلا به آپراکسی معمولاً شامل افزایش اطلاعات حسی برای کمک به کنترل توالی حرکت گفتار است. بنابراین نشانه های دیداری، کلامی یا لمسی در گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به آپراکسی استفاده می شود. نشانه‌های درمانگر انواع مختلفی از یادآوری‌ها در مورد آنچه کودک شما باید هنگام تلاش برای یک کلمه یا عبارت انجام دهد، هستند به عنوان مثال یک گفتاردرمانگر زمانی به گلوی خود اشاره می کند که اولین صدای کلمه ای که کودک می خواهد امتحان کند، صدایی است که در پشت گلو ایجاد می شود (صدای/ک/ یا /گ/).
کودک می بیند که درمانگر به کجا اشاره می کند و باعث می شود حافظه او از موقعیت زبانش در پشت گلو ایجاد شود. کودک یک نشانه بصری دریافت می کند که در تولید اهداف گفتاری از کجا شروع کند. دیدن اشاره درمانگر به گلویش کمک می کند تا به کودک یادآوری شود که چگونه برای کلمه خاص حرکت را آغاز کند. در اینجا یک مثال دیگر است، گفتاردرمانگر به آرامی از انگشتان خود برای فشار دادن لب‌های کودک به یکدیگر استفاده می‌کند، زمانی که کودک نیاز به ایجاد صدای لب به عنوان بخشی از کلمه مورد نظر دارد. صداهای لب‌ها صداهای دو زبانی نامیده می‌شوند و شامل م، ب و پ می‌شوند.
حس لامسه و لب هایش در کنار هم، به کودک کمک می کند تا بداند چگونه صدای لب را شروع کند. این نمونه ای از نشانه لمسی است. نمونه‌های زیادی از نشانه‌ها وجود دارد و آنها از بینایی، لمس یا درک استفاده می‌کنند تا به کودک در دستیابی به حرکت گفتاری لازم کمک کنند.
در حالی که گفتاردرمانگران باتجربه از نشانه گذاری در گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به آپراکسی استفاده می کنند، آنها همچنین در نظر دارند که به مرور زمان نشانه گیری باید کاهش یابد و سپس در اسرع وقت حذف شود. متخصص گفتاردرمانی آپراکسی نمی خواهد کودک بیش از حد به نشانه ها تکیه کند. درمانگر می خواهد ببیند که سیستم پردازش گفتار کودک به جای اینکه به کمک دیگران متکی باشد، شروع به انجام کار کرده است. فرآیند حذف نشانه نیز فردی است و در طول زمان رخ می دهد.
۳. بازخورد:
متخصص گفتاردرمانی در آپراکسی بر روی نحوه بازخورد به فرزندتان که آیا تلاش‌های گفتاری او درست بوده یا نه، فکر و تأکید می‌کند. گفتاردرمانگر به دقت اندازه‌گیری می‌کند که چقدر به تلاش‌های گفتاری فرزندتان کمک می‌کند و همچنین زمانی که درباره تلاش‌های گفتاری فرزندتان بازخورد می‌دهد. برای مثال گفتاردرمان می‌تواند چیزی شبیه این بگوید: «وقتی شروع می‌کنید باید لب‌هایتان را به هم محکم کنید. “لب های سفت” را به من نشان بده.”
این نوع اطلاعات در مورد ویژگی‌هایی که کودک چگونه صداها و هجاها را می‌سازد و نحوه تصحیح آن را «دانش عملکرد» می‌گویند. نوع دیگری از بازخورد، “دانش نتایج” نامیده می شود. با آگاهی از بازخورد نتایج، گفتاردرمان چیزی مانند “خوب!” یا «تقریباً» بعد از اینکه فرزندتان هدف گفتاری را انجام داد. بازخورد نتایج بر اطلاعات کلی در مورد اینکه آیا فرزند شما با کلمه یا عبارت مورد نظر خود موفق بوده است یا خیر تمرکز دارد. گفتاردرمانگرانی که تجربه کار با کودکان مبتلا به آپراکسی را دارند به دقت به موارد زیر فکر می کنند:
-بازخورد چقدر است؟
-چه نوع بازخوردی؟
-چه زمانی باید بازخورد داده شود؟
به طور کلی کودکانی که به تازگی شروع به گفتار درمانی کرده‌اند و به شدت تحت تاثیر آپراکسی قرار گرفته‌اند، ممکن است نسبت به کودکانی که در توانایی خود برای تولید گفتار قابل فهم رشد کرده اند به بازخورد فوری بیشتری در مورد ویژگی‌های حرکات گفتاری خود نیاز داشته باشند. برخی تحقیقات آغاز شده است تا نقش بازخورد در درمان گفتار درمانی کودکان مبتلا به آپراکسی را بهتر درک کنیم.
۴. استفاده از ریتم:
استفاده از ریتم ممکن است به سرعت گفتار کمک کند و به طبیعی بودن لحن، الگوهای تاکیدی هجاها و کلمات کمک کند. سرعت، آهنگ و فشار در گفتار را عروض می گویند. نمونه هایی از استفاده از ریتم در گفتار درمانی برای کودکان مبتلا به آپراکسی ممکن است کف زدن یا ضربه زدن برای هر هجا یا کف زدن شدیدتر هنگام گفتن هجایی باشد که باید در یک کلمه تاکید شود.
۵. روی توالی گفتار تمرکز کنید:
در حالی که برخی از کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری ممکن است به کمک نیاز داشته باشند تا تعداد اصوات فردی را که قادر به بیان آنها هستند گسترش دهند، کار اصلی و تمرینی که کودکان به آن نیاز دارند، حرکت از صدا به صدا، هجا به هجا و کلمه به هجا است. به یاد داشته باشید که گفتار مجموعه ای از حرکات سریع و بسیار دقیق است و کودکان مبتلا به CAS در برنامه ریزی حرکات خاصی که زیربنای گفتار هستند مشکل دارند.
متخصصانی که تجربه زیادی در مورد CAS دارند، مدافع این هستند که اهداف گفتاری (کلمات، عبارات) باید برای کودک کاربردی باشد. این بدان معناست که کلمات باید مفید، کاربردی و چیزی باشند که کودک واقعاً بخواهد بگوید. به عنوان مثال کلمات “سلام” و “خداحافظ” برای کودکانی که به طور قابل توجهی تحت تاثیر CAS هستند بسیار مفید هستند. در زندگی روزمره از هر کودکی خواسته می شود که «سلام» یا “خداحافظ” کلمات یک هجای بدون صامت پایانی هستند و به همین دلیل تولید آنها ساده تر از کلمات با بیش از یک هجا یا کلمات با صامت پایانی است.
متخصص گفتاردرمانی در آپراکسی باید در مورد اهداف تمرین گفتاری برای کودک شما تمرکز زیادی کند. او با دقت در مورد تمام صداهای صامت و مصوتی که کودک شما می تواند تولید کند فکر می کند حتی آنهایی که هنوز کامل نیستند اما تا حدودی خوب تولید می شوند. درمانگر همچنین به انواع اشکال هجایی که کودک می تواند تولید کند توجه می کند اشکال هجا ترکیب های مختلفی از مصوت ها و صامت ها هستند که برای ساختن یک هجا ترکیب می شوند به عنوان مثال: همخوان-واکه، واکه-همخوان، همخوان مصوت و غیره می باشد. گفتاردرمانگر در مورد کلمات فکر می کند و از شما کلماتی را می خواهد که ممکن است فرزندتان از گفتن آنها لذت ببرد یا ممکن است بخواهد یا نیاز داشته باشد مکرراً آنها را بیان کند. سپس درمانگر فهرست کوتاهی از کلمات مفید ایجاد می‌کند که ممکن است کودک به طور منطقی، با توجه به سطح آپراکسی و توانایی فعلی‌اش از صداها و اشکال هجا، بتواند با کمک آنها را تمرین کند.
در حالی که برخی از کودکان نیاز به آموزش صداهای فردی دارند، درمانگران با تجربه به طور انحصاری بر روی سطح صدای تکی تمرکز نمی کنند و همچنین تمرین تک صدایی را در اکثر درمان کودک قرار نمی دهند. در عوض آنها صدای آموزش داده شده را در کلمات کوتاه و کاربردی ترکیب می کنند که به اهداف تمرین گفتاری کودک در درمان و در خانه تبدیل می شود.
گفتار درمانی در آپراکسی مانند یک هنر است. درمانگر با دقت به کودک کمک می کند تا هجاها، کلمات و عبارات بزرگتر و پیچیده تر ساخته و آنها را بی وقفه تمرین کند.
۶. نیاز به موفقیت:
بسیاری از کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری به دلیل مشکلاتی که برای صحبت کردن تجربه می کنند، احساس شکست می کنند. مهم است که گفتاردرمانی که با کودک کار می کند تمرکز فوری بر روی چگونگی کمک به فرزند شما برای تجربه موفقیت سریع در درمان داشته باشند. یک کودک مبتلا به آپراکسی ممکن است با پیش بینی دشواری و شکستی که در تلاش های قبلی یا درمان قبلی داشته است، از تلاش برای بهبود گفتار خود کناره گیری کند. با برنامه ریزی دقیق اهداف گفتار و ساختار درمانی برای موفقیت، کودکان مبتلا به آپراکسی می توانند به گفتاردرمانگر خود اعتماد کرده، اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و کار مهم و سختی که پیش رو دارند را آغاز کنند.
مقاله های مرتبط
علائم اصلی آپراکسی گفتار چیست؟