تربیت کودکان مبتلا به بیش فعالی بسیار سخت تر از کودکان عادی و روش های سنتی تربیت فرزندان است و به همین علت نیز شما باید توجه ویژه ای به این مسئله داشته باشید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن تربیت این فرزندان را انجام دهید. به طور کلی چگونگی رویارویی با بیش فعالی هم در کودکان و هم در بزرگسالان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و اگر شما روش های رویارویی با این اختلال را نیاموزید احتمالا برای انجام این کار با مشکلات متعددی مواجه خواهید شد. فراموش نکنید که بسیاری از رفتارهای رایج والدین ممکن است برای فرزندان ناامید کننده باشد و به میزان بسیار زیادی باعث بدتر شدن شرایط آنها شود. پس با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا اطلاعات مورد نیاز خود درباره این اختلال و نحوه برخورد با آن را بیاموزید.
اصول درمان مدیریت رفتار کودکان بیش فعال
به طور کلی دو اصل بسیار مهم و اساسی در درمان مدیریت رفتار وجود دارد که برای رویارویی با بیش فعالی در کودکان باید به این دو اصل توجه ویژه ای داشته باشید. اولین اصل این است که به رفتارهای خوبی که کودک از خود نشان می دهد پاداش داده و او را تشویق کنید. دومین اصل نیز این است که اگر کودک یک رفتار خوب را ترک کرده یا این که یک رفتار بد جدید در او به وجود می آید پاداشی که به او می دهید را قطع کنید. این کار می تواند به سرعت باعث شود تا رفتار بد در این کودکان از بین رفته یا این که جایگزین یک رفتار مناسب و خوب شود. در واقع شما با این کار قوانینی را برای فرزند خود اعمال می کنید که اگر کودکان از آنها تخطی کنند مجازات می شوند و همین عامل نیز باعث قانونمند شدن کودکان مبتلا به اختلال ADHD می شود. توجه داشته باشید که این اصول باید در تمام جنبه های زندگی کودک اعمال شود.
از قبل برای کودکان مبتلا به بیش فعالی مشخص کنید که کدام رفتارها مناسب و کدام یک نامناسب هستند.
هدف از اصلاح رفتار این است که به کودک کمک کند تا عواقب یک عمل را در نظر گرفته و سپس اقدام به انجام آن کند. این امر مستلزم همدلی، صبر، محبت، انرژی و قدرت از سوی والدین است. والدین باید تصمیم بگیرند که کدام یک از رفتارها را تحمل کرده و کدام رفتارها را نپذیرند. علاوه بر این بسیار مهم است که به این دستورالعمل ها پایبند باشید و تنبیهاتی که در نظر می گیرید را در همان لحظه اعمال کنید چرا که تعویق آن به یک روز دیگر می تواند تاثیر منفی زیادی روی کودک بگذارد. از جمله رفتارهایی که برای همیشه غیرقابل قبول هستند می توان به مواردی مانند امتناع از بیدار شدن در صبح، عدم تمایل به خاموش کردن تلویزیون و … اشاره کرد. قوانین شما باید کاملا ساده باشند تا کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی بتواند به خوبی آنها را درک کرده و سپس به آنها عمل کند. علاوه بر این شما باید تمام قوانین مدنظرتان را به صورت واضح برای کودک مشخص کنید تا بداند که کدام رفتارها مناسب و کدام یک نامناسب هستند.
قوانین را برای کودکان مبتلا به بیش فعالی تعریف کنید ولی کمی انعطاف پذیر باشید.
این نکته بسیار مهم است که به طور مداوم به رفتارهای خوب پاداش دهید و از رفتارهای مخرب خودداری کنید اما نباید سخت گیری بیش از حد نسبت به فرزند خود نشان دهید. به خاطر داشته باشید که کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی ممکن است نتوانند مانند سایر کودکان با تغییرات سازگار شوند. شما باید بیاموزید که به فرزندان خود اجازه دهید در زمان یادگیری اشتباه کرده و از اشتباهات خود درس بگیرند. شما باید رفتارهای عجیب و غریبی که برای خود کودک و همینطور سایر افراد مضر نیست را به عنوان بخشی از شخصیت خود بپذیرید. در نهایت به این نکته نیز توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید از این رفتارها دلسرد شوید فقط به این دلیل که فکر می کنید آنها غیر عادی هستند.
پرخاشگری کودکان بیش فعال را مدیریت کنید.
رفتارهای پرخاشگرانه یکی از اصلی ترین نشانه های بیش فعالی در کودکان هستند. زمانی که کودک چنین رفتارهایی را از خود نمایش می دهد باید سعی کنید تا جای ممکن با آرامش و تحکم با او برخورد کنید. باید به او آموزش دهید که در زمان نشان دادن چنین رفتارهایی از خود ابتدا کمی صبر کرده و تلاش کند تا خود را آرام کند به این روش تایم اوت گفته می شود که می تواند تاثیر بسیار زیادی روی درمان این کودکان و نحوه برخورد با آنها داشته باشد. در طی این زمان کودک باید به رفتاری که انجام داده است فکر کند و دلیل انجام آن را توضیح دهد. این کار به کودک کمک می کند تا بتواند در شرایط و موقعیت های مختلف به راحتی خود را کنترل کرده و برخورد بهتری را با مسائل متفاوت داشته باشد. فراموش نکنید که داشتن تحکم در چنین شرایطی برای والدین از اهمیت زیادی برخوردار است.
ایجاد یک ساختار و تقسیم اهداف برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی
برای کودک خود یک برنامه منظم بسازید و سعی کنید که کودک هر روز به آن پایبند باشد. تشریفات مربوط به غذا خوردن، بازی کردن، انجام تکالیف و زمان خواب را به صورت کامل برپا کنید. کارهای ساده روزمره مانند چیدن لباس ها برای روز بعد و … نیز می توانند در این ساختار تعریف شوند.
سعی کنید از یک تقویم دیواری بزرگ برای یادآوری وظایف کودک در یک زمان مشخص استفاده کنید. استفاده از صفحات رنگی برای نوشتن برنامه های کودک می تواند به میزان زیادی برای او مفید و کاربردی باشد. علاوه بر این سعی کنید مانع از غرق شدن کودک در انجام کارهای روزمره شوید. تقسیم وظایف به اهداف و وظایف کوچکتر می تواند به میزان بسیار زیادی برای انجام این کار مفید باشد و باعث شود تا کودک به شکل بهتری به وظایف خود عمل کند.
ساده سازی، سازماندهی و دور کردن حواس پرتی ها از کودکان مبتلا به بیش فعالی
سعی کنید فضایی آرام و خاص را برای درس خواندن، انجام تکالیف، استراحت و سایر فعالیت های روزانه برای فرزند خود فراهم کنید. علاوه بر این سعی کنید خانه خود را کاملا منظم و تمیز نگه دارید تا فرزند شما بداند که جای هر چیز در داخل منزل کجاست. این کار می تواند به میزان زیادی به کاهش حواس پرتی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالیت کمک کرده و شرایط بهتری را برای آنها در داخل منزل فراهم کند. کودکان مبتلا به ADHD به راحتی از عواملی که باعث ایجاد حواس پرتی در او می شوند استقبال می کنند. تلویزیون، بازی های ویدئویی، کامپیوتر و لپتاپ، گوشی های هوشمند، سروصدای بیرون از محیط خانه و … به راحتی می توانند باعث از دست رفتن تمرکز او شوند. بنابراین شما به عنوان والدین باید سعی کنید تا جای ممکن این حواس پرتی ها را برای او کاهش دهید.
تنظیم خواب و تشویق به ورزش در کودکان بیش فعال
تنظیم زمان خواب ممکن است برای کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی هستند بسیار سخت و طاقت فرسا باشد. کمبود خواب باعث تشدید بی توجهی، بیش فعالی و همینطور بی احتیاطی می شود. به همین علت است که کمک به خواب فرزندان می تواند از اهمیت بسیار زیادی برای والدین برخوردار باشد. برای کمک به استراحت و خواب بهتر در این کودکان محرک هایی مانند شکر و کافئین را از رژیم غذایی حذف کرده و زمان تماشای تلویزیون را نیز کاهش دهید.
کودکان مبتلا به ADHD را به ورزش کردن تشویق کنید. ورزش کردن می تواند انرژی اضافی بدن را به شکل سالمی از بین ببرد. علاوه بر این به کودک مبتلا به ADHD کمک می کند تا توجه خود را روی حرکت های خاص متمرکز کند.
تفکر با صدای بلند را تشویق کنید.
کودکان مبتلا به ADHD ممکن است خودکنترلی نداشته باشند. این مسئله نیز باعث می شود تا قبل از فکر کردن صحبت و عمل کنند. از فرزندان مبتلا به بیش فعالی خود بخواهید که وقتی میل به انجام عملی پیدا می کنند افکار و استدلال خود را به صورت شفاهی بیان کنند. درک فرایند فکری فرزندان مبتلا به این اختلال برای کمک به او برای مهار رفتارهای تکانشی بسیار مهم و حائز اهمیت است.
به فرزند مبتلا به بیش فعالی خود ایمان داشته باشید.
فرزند شما احتمالا استرسی که وضعیت او می تواند ایجاد کند را درک نمی کند. به همین علت نیز مهم است که شما مثبت اندیش و دلگرم کننده باقی بمانید و به فرزند مبتلا به بیش فعالی خود کمک کنید. سعی کنید به صورت مداوم رفتارهای خوب فرزند خود را تشویق کنید تا متوجه شود که چه زمانی یک کار درست را انجام داده است و چه زمانی کار اشتباهی انجام داده است. فراموش نکنید ممکن است که فرزند شما در حال حاضر با اختلال بیش فعالی دست و پنجه نرم کند ولی شما باید نسبت به آینده او مثبت اندیش باشید و به فرزند خود ایمان کامل داشته باشید. این طرز برخورد یکی از بهترین رویکردها برای چگونگی رویارویی با بیش فعالی است که خانواده ها و همینطور مربیان باید سعی کنند آن را در خود تقویت کنند.
مقاله های مرتبط
گفتاردرمانی در بیش فعالی کودکان
بازی برای افزایش توجه و تمرکز کودکان
آشنایی با برخی از تمرینات نقص توجه
بازی درمانی در کودکان با اختلال ADHD
نقش والدین در درمان بیش فعالی کودکان
اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا اوتیسم؟
اختلال بیش فعالی تا چه سنی ادامه دارد؟
توجه و تمرکز در کودکان و مشکلات مربوط به آن
آلرژی دوران بارداری با اختلال اوتیسم و ADHD مرتبط است.
آیا بین آفت کش ها و اختلال ADHD ارتباطی وجود دارد؟
خطرات ناشی از عدم درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی
مشکلاتی که می تواند به معنای اختلال ADHD در بزرگسالان باشد.