دیستروفی عضلانی چیست؟ دیستروفی عضلانی یک بیماری عصبی و عضلانی ارثی است که به تدریج باعث ضعف عضلات بدن می شود و منجر به کاهش تحرک می شود. دیستروفی عضلانی در اثر جهش های ژنی ایجاد می شود که وظیفه ساختار و عملکرد عضلات را بر عهده دارند. جهش های ژنی فیبرهای عضلانی را تغییر داده و توانایی انقباض آنها را مختل می کند. بیش از ۳۰ نوع مختلف از بیماری دیستروفی عضلانی وجود دارد که به لحاظ علائم و حادی خود بیماری با هم تفاوت دارند. همچنین ۹ گروه بیماری هستند که برای تشخیص بیماری دسته بندی شده‌اند. شدت شرایط، سیر بالینی آن و چگونگی تأثیر آن بر افراد از نظر فردی متفاوت است. بیشتر شرایط پیشرونده است و باعث می شود عضلات به تدریج با گذشت زمان ضعیف شوند. برخی از افراد در تنفس خود دچار مشکلاتی می شوند و ممکن است جهت تنفس نیاز به دستگاه کمک تنفسی مانند ونتیلاتور داشته باشند. در این مطلب به بررسی مرکز تخصصی درمان دیستروفی عضلانی خواهیم پرداخت.

برخی از انواع دیستروفی عضلانی بر سایر سیستم های بدن از جمله قلب، دستگاه گوارش و سیستم عصبی، غدد درون ریز، پوست ، چشم و سایر ارگان ها تأثیر می گذارد. درمان فیزیوتراپی در دیستروفی عضلانی و کاردرمانی در دیستروفی عضلانی به حفظ قدرت عضلانی، انعطاف پذیری، جلوگیری از سفتی مفصل و کاهش سرعت پیشرفت فیزیکی دیستروفی عضلات کمک می کند. فیزیوتراپی و کاردرمانی همچنین پتانسیل فرد را به حداکثر می رساند و کیفیت زندگی آنها را بهبود می بخشد.

انواع دیستروفی عضلانی

انواع مختلفی از دیستروفی عضلانی وجود دارد، برخی از انواع اصلی دیستروفی عضلانی عبارتند از:

 

۱. دیستروفی عضلانی دوشن (Duchenne muscular dystrophy)

شایع ترین نوع دیستروفی عضلانی است که بر پسران بیشتر از دختران تأثیر می گذارد. ابتلای دختران به این بیماری از موارد نادر محسوب می شود. علائم این بیماری در سن ۶ سالگی ظاهر می شود. دیستروفی عضلانی دوشن ناشی از مشکلی در کروموزومی است که پروتئینی به نام دیستروفین (Dystrophin) را کد می کند که منجر به آسیب دیواره سلول های عضلانی می شود. علائم دیستروفی عضلانی دوشن بدین شرح می باشد:

• مشکل در راه رفتن
• از دست دادن انعطاف ماهیچه‌ها
• مشکل در ایستادن 
• حالت ایستادن بد
• نازک شدن استخوان‌ها
• اسکولیوز یا گوژپشتی (که به خمیدگی غیر عادی ستون فقرات گفته می‌شود)
• کم‌توانی ذهنی خفیف
• مشکلات تنفسی
• مشکل در بلع
• ضعف ریه و قلب

مبتلایان به دیستروفی عضلانی دوشن عموما تا قبل از سال‌های نوجوانی به صندلی چرخدار احتیاج خواهند داشت. امید به زندگی برای مبتلایان این نوع بیماری دیستروفی ماهیچه‌ ای تا اواخر نوجوانی یا دهه دوم زندگی است.

 

۲. دیستروفی عضلانی بکر (Becker muscular dystrophy)

یک نوع خفیف تر از دیستروفی عضلانی دوشن است که فقط در مردان تأثیر می گذارد. علائم آن بین ۱۱ تا ۲۵ سالگی در فرد مشخص می‌شود. سایر علائم دیگر دیستروفی عضلانی بکر عبارتند از:

• راه رفتن روی انگشتان پا
• به دفعات افتادن روی زمین
• گرفتگی ماهیچه‌ها
• مشکل در بلند شدن از روی زمین

بسیاری از مبتلایان به بیماری دیستروفی عضلانی بکر تا اواسط دهه سوم زندگی یا سنین بالاتر نیازی به صندلی چرخدار ندارند و درصد کمی از مبتلایان به بیماری نیز هستند که هیچ وقت نیازی به صندلی چرخدار ندارند. همچنین به لحاظ امید به زندگی ، اکثر کسانی که به بیماری دیستروفی ماهیچه‌ای بکر مبتلا هستند تا میانسالی یا سن‌های بالاتر عمر می کنند.

 

۳. دیستروفی عضلانی مادرزادی  (Congenital muscular dystrophy) 

معمولا بین تولد و ۲ سالگی بروز پیدا می‌کند. در واقع در این دوران والدین متوجه می‌شوند که عملکرد حرکتی و کنترل ماهیچه‌های فرزندشان به نحو مطلوب رشد نمی‌کند. علایم بیماری دیستروفی ماهیچه‌ای مادرزادی متفاوت است، اما شایع‌ترین علایم بیماری عبارتند از:

• ضعف عضلانی
• کنترل ضعیف روی حرکات
• عدم توانایی نشستن یا ایستادن بدون کمک
• اسکولیوز
• ناهنجاری پا
• مشکل در بلع 
• مشکلات تنفسی
• مشکلات بینایی
• مشکلات گفتاری
• کم توانی ذهنی

با اینکه که علایم بیماری دیستروفی ماهیچه‌ای مادرزادی از خفیف تا حاد متغیر است، اما اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند توانایی نشستن یا ایستادن بدون کمک را ندارند. طول عمر فرد مبتلا به دیستروفی عضلانی مادرزادی نیز بسته به علائم متفاوت است. برخی مبتلایان به این نوع بیماری دیستروفی عضلانی در دوران نوزادی جان خود را از دست می دهند و برخی دیگر نیز تا بزرگسالی زنده می‌مانند.

 

۴. دیستروفی عضلانی لیمب گیردل  (limb_girdle muscular dystrophy )

باعث ضعف در کمربند شانه ای و کمربند لگنی می شود که بر عضلات لگن ، ران و شانه تأثیر می گذارد. این نوع دیستروفی عضلانی معمولا در شانه‌ها و باسن فرد آغاز می‌شود و ممکن است که پاها و گردن را نیز درگیر کند. فرد مبتلا به دیستروفی ماهیچه‌ای لیمب گیردل ممکن است در بلند شدن از صندلی، راه رفتن، پایین رفتن از پله‌ها و بلند کردن وسایل سنگین دچار مشکل شود. همینطور افراد مبتلا به این دیستروفی ماهیچه‌ای به راحتی تعادل خود را از دست می دهند. دیستروفی ماهیچه‌ای لیمب گیردل در مردان و زنان بروز پیدا می‌کند.

بیشتر افراد مبتلا به این نوع دیستروفی عضلانی در سن ۲۰ سالگی کاملا فلج می‌شوند. با این حال، بسیاری از مبتلایان به این بیماری عمر طبیعی دارند.

 

۵. دیستروفی عضلانی فاشیو اسکاپولو هومرال (facioscapulohumeral muscular dystrophy)

که به آن بیماری لاندوزی دژرین (Landouzy-Dejerine disease) نیز گفته می‌شود. معمولاً در سالهای نوجوانی شروع می شود. بیماری دیستروفی ماهیچه ای چهره ای کتفی بازویی باعث ضعف پیشرونده در عضلات صورت ، بازوها ، شانه ها و قفسه سینه می شود. این نوع دیستروفی عضلانی می تواند در شدت متفاوت باشد.

این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای ممکن است باعث مشکلات زیر شود:

• مشکل در جویدن یا بلعیدن غذا
• ناهنجاری شانه‌ها
• کجی دهان 
• ظاهر باله مانند کتف‌ها

تعداد کمتری از مبتلایان به این نوع بیماری دیستروفی ماهیچه‌ای ممکن است دچار مشکلات شنوایی و تنفسی شوند. این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای به آرامی پیشرفت می‌کند و علایم آن نیز معمولا در سنین نوجوانی بروز پیدا می‌کند. اما، در برخی موارد علایم بیماری تا ۴۰ سالگی بروز پیدا نمی‌کند. بیشتر افراد مبتلا به این عارضه طول عمر طبیعی دارند.

 

۶. دیستروفی عضلانی اکولوفارنژیال (Oculopharyngeal)

با شروع در سنین بالا (معمولاً بعد از ۴۵ سالگی) مشخص می شود که باعث افتادگی پلک و مشکل بلع می شود. دیستروفی ماهیچه‌ای اکولوفارنژیال (OPMD) باعث ضعف در ماهیچه‌های صورت ، گردن و شانه می‌شود. سایر علایم این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای عبارتند از:

• افتادگی پلک‌ها
• مشکل در بلع غذا 
• تغییر صدا
• مشکلات بینایی
• مشکلات قلبی
• مشکل در راه رفتن

دیستروفی عضلانی اکولوفارنژیال نیز در زنان و مردان رخ می‌دهد. ابتلا به این نوع دیستروفی عضلانی در ۴۰ تا ۵۰ سالگی بروز پیدا می‌کند.

 

۷. دیستروفی میوتونیک (Myotonic dystrophy)

که به آن بیماری اشتاینرت (Steinert’s disease) یا دیستروفی میوتونیکا نیز گفته می‌شود. این نوع دیستروفی عضلانی باعث میوتونی می‌شود که همان عدم توانایی در شل کردن عضلات پس از انقباض است. میوتونی منحصر به همین نوع دیستروفی ماهیچه‌ای است.

دیستروفی ماهیچه‌ای میوتونیک می‌تواند این قسمت‌های بدن را گرفتار کند که عبارتند از:

• ماهیچه‌های صورت
• دستگاه عصبی مرکزی
• غدد فوق کلیوی (آدرنال)
• قلب
• تیروئید
• دستگاه معده و روده‌ای

شایع ترین شکل در بزرگسالان است و باعث اسپاسم طولانی مدت عضلات ، آب مروارید ، ناهنجاری های قلبی و اختلالات غدد درون ریز می شود.

همینطور علایمی که اغلب در صورت و گردن بروز پیدا می‌کنند عبارتند از:

• افتادگی ماهیچه‌های صورت که باعث می‌شود فرد ظاهری نزار و نحیف پیدا کند
• مشکل در بالا بردن گردن به دلیل ضعف ماهیچه‌ی گردن
• مشکل در بلعیدن مواد غذایی و آشامیدنی‌ها
• افتادگی پلک 
• طاسی زودرس در ناحیه جلوی سر
• مشکلات بینایی از جمله آب مروارید
• کاهش وزن 
• افزایش تعرق

این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای همچنین ممکن است باعث ناتوانی جنسی و کوچک شدن بیضه‌ها در مردان شود. در زنان نیز ممکن است باعث عادات ماهیانه نامنظم و نازایی شود.

بروز دیستروفی میوتونیک در بزرگسالان در ۲۰ و ۳۰ سالگی شایع‌ است. شدت علایم می‌تواند تا حد زیادی متفاوت باشد. برخی مبتلایان به این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای ممکن است علایم خفیف داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علایم کُشنده‌ای مانند نارسایی‌های قلبی و ریوی داشته باشند.

 

۸. دیستروفی عضلانی دیستال (Distal muscular dystrophy)

چندین عضله بدن را گرفتار می‌کند که عبارتند از:

• ساعد
• دست 
• ران
• پا

این عارضه همچنین ممکن است بر دستگاه تنفسی و عضلات قلب بیمار تاثیر بگذارد. علایم بیماری به تدریج پیشرفت می‌کنند و شامل تخریب کامل مهارت‌های حرکتی و مشکل در راه رفتن شوند. در بیشتر افراد مبتلا به این نوع دیستروفی ماهیچه‌ای هم زنان و هم مردان، علائم بیماری در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی تشخیص داده می‌شود.

 

۹. دیستروفی ماهیچه‌ای امری-درایفوس (Emery-Dreifuss muscular dystrophy)

بیشتر در پسران بروز پیدا می‌کند. این نوع دیستروفی عضلانی معمولا از دوران کودکی شروع می‌شود. علائم این بیماری نیز عبارتند از:

• ضعف در عضلات بالای بازو و پایین پا
• مشکلات تنفسی
• مشکلات قلبی
• از دست دادن قدرت حرکت ماهیچه‌های ستون فقرات، گردن، مچ پا، زانو و آرنج

بیشتر افراد مبتلا به دیستروفی ماهیچه‌ای امری-درایفوس در اواسط بزرگسالی بر اثر نارسایی‌های قلبی یا ریوی جان خود را از دست می‌دهند.

تشخیص دیستروفی عضلانی

تشخیص دیستروفی عضلانی براساس نتایج آزمایش خون یا بیوپسی عضله مشاهده می شود که آیا ضعف عضلانی وجود دارد که نمونه ای از دیستروفی عضلانی است. تشخیص دقیق بیماری دیستروفی عضلانی در مرکز تخصصی درمان دیستروفی عضلانی توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان صورت می گیرد. معاینه دقیق جسمی و سابقه پزشکی بیمار به پزشک متخصص مغز و اعصاب کودکان کمک می کند تا نوع دیستروفی عضلانی را تعیین کند. گروه های خاص عضلانی تحت تأثیر انواع مختلف دیستروفی عضلانی قرار می گیرند. پزشک نورولوژیست همچنین ممکن است وضعیت و راه رفتن افراد را مشاهده کند زیرا برخی از انواع دیستروفی های عضلانی باعث ایجاد الگوی راه رفتن خاص در فرد مبتلا به دیستروفی عضلانی می شوند.

چه عواملی باعث ایجاد دیستروفی عضلانی می شود؟

در بیشتر موارد دیستروفی عضلانی یک بیماری ارثی است که در اثر جهش ژنتیکی منتقل شده در خانواده ایجاد می شود. این جهش در ژن، ساختار و عملکرد عضلات را تغییر می دهد که می تواند به کاهش شدید و پیشرونده تحرک منجر شود. گاهی اوقات، جهش های خود به خودی ژن می تواند باعث ایجاد دیستروفی عضلانی در افراد بدون سابقه خانوادگی شناخته شده از این بیماری شود.

علائم دیستروفی عضلانی چیست؟

اثرات ، شدت و شروع علائم بیماری دیستروفی عضلانی بستگی به نوع دیستروفی عضلانی دارد که فرد به آن مبتلا می شود. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آتروفی عضلانی پیشرونده (ضعف)
• تعادل ضعیف
• مکرر می افتد
• دست و پا چلفتی
• مشکل در ایستادن
• مشکل در راه رفتن
• مشکل در بالا رفتن از پله ها
• راه رفتن اردک وار
• محدودیت در دامنه حرکتی
• مشکلات تنفسی
• افتادگی پلک ها
• مشکلاتی در ناحیه پشت

تعداد کمی از این علائم ممکن است قبل از تشخیص دیستروفی عضلانی وجود داشته باشد. برخی از انواع دیستروفی های عضلانی ممکن است روی قلب تأثیر بگذارند و باعث ایجاد کاردیومیوپاتی یا آریتمی شوند. درمان فیزیوتراپی در دیستروفی عضلانی و درمان کاردرمانی در دیستروفی عضلانی بر روی کنترل علائم مانند اسپاسم عضلانی تمرکز دارد و به حفظ عضلات در یک شرایط مناسب کمک می کند. درمان فیزیوتراپی و کاردرمانی دیستروفی عضلانی شامل تمرینات عضلانی خواهد بود، زیرا عدم تحرک ممکن است شرایط را بدتر کند.

کاردرمانی برای دیستروفی عضلانی

در کلینیک تخصصی درمان دیستروفی عضلانی می دانیم که دیستروفی عضلانی می تواند تأثیر بسزایی در زندگی شما داشته باشد. فیزیوتراپیست ها و کاردرمان های متخصص ما در مرکز تخصصی درمان اختلالات عضلانی به افراد مبتلا به دیستروفی عضلانی کمک می کنند تا با به حداکثر رساندن پتانسیل فردی ، استقلال در انجام فعالیت های روزمره زندگی بدون درد افزایش یابد.

درمان فیزیوتراپی در دیستروفی عضلانی و کاردرمانی در دیستروفی عضلانی به شما در حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات کمک می کند و از سفتی مفاصل تا حد امکان جلوگیری می کند. فیزیوتراپیست ها و کاردرمان های متخصص ما در حیطه نورولوژی همچنین برای کمک به حفظ تحرک و حمایت به شما در مورد استفاده از بریس یا ویلچیر مشاوره ارائه می دهند. درمان کاردرمانی و فیزیوتراپی با هدف:

• استقامت و قدرت عضلات را بهبود می بخشد.
• تعادل را بهبود می بخشد.
• تمریناتی در جهت گرم کردن و کشش عضلات انجام می شود.
• فعالیت های روزمره مانند پیاده روی را تسهیل می کند.
• تناسب اندام و سطح انرژی را افزایش می دهد.
• وضعیت پوسچر را بهبود می بخشد و شدت مشکلات کمر را کاهش می دهد.
• روحیه را بهبود می بخشد.
• از سفتی مفصل جلوگیری می کند.
• کیفیت زندگی را بهبود می بخشد.
• استقلال را ارتقاء می دهد.

ارزیابی قدرت عضله ، استقامت و تناسب اندام توسط فیزیوتراپیست ها و کاردرمان های متخصص ما در حیطه دیستروفی عضلانی انجام خواهد شد. مهم است که فعالیتهای خود را برنامه ریزی کنید تا همزمان با زمانی که سطح انرژی شما در بالاترین حد قرار دارد از قابلیت های خود بهره بگیرید.

فیزیوتراپیست ها و کاردرمان های با انگیزه ما در حیطه دیستروفی عضلانی به شما کمک می کنند تا کار و زندگی اجتماعی خود را تا حد ممکن فعال کنید. درمان فیزیوتراپی دیستروفی عضلانی و درمان کاردرمانی دیستروفی عضلانی شامل موارد زیر است:

• تمرین تقویت عضلانی برای بهبود قدرت در عضلات انجام می شود. ورزش باعث افزایش استقامت و قدرت عضلانی شده (جلوگیری از آتروفی عضلانی در اثر عدم استفاده از عضلات) و به بهبود خلق و خو کمک می کند. در شش هفته اول با یک برنامه ورزشی مناسب عضلات کارآمد تر می شوند و کارهای روزمره را آسان تر می کنند.
• کشش عضلات سفت برای جلوگیری از کانترکچر و کاهش اسپاسم عضلات انجام می شود. کشش و تقویت عضلات نیز مشکلات کمر را به حداقل می رساند.
• تصحیح و تغییر پوزیشن برای افزایش راحتی و جلوگیری از زخم های فشاری انجام می شود.
• ورزش هایی برای افزایش استقامت و کاهش خستگی انجام می شود.
• فعالیت هایی جهت بهبود تعادل و تسهیل حرکت در سطوح مختلف مانند سراشیبی ها ، تپه ها ، حاشیه پیاده رو ها ، شن ها ، ماسه ها و چمن انجام می شود.
• مشاوره در مورد استفاده از وسایل مکانیکی از جمله ویلچیر و ارتزها به منظور بهبود توانایی در عملکرد انجام می شود.
• آب درمانی در دیستروفی عضلانی و ماساژ درمانی در دیستروفی عضلانی برای شل شدن عضلات دردناک انجام می شود.
• کنترل تنفس و کمک به سرفه در صورت لزوم برای باز کردن قفسه سینه انجام می شود.

درمان فیزیوتراپی دیستروفی عضلانی و درمان کاردرمانی دیستروفی عضلانی به شما کمک می کند تا با همکاری نزدیک با شما و اطرافیان شما ، شرایط خود را مدیریت کنید. فیزیوتراپی با ایجاد یک برنامه پیشرونده متناسب با علائم شما ، پتانسیل شما را به حداکثر می رساند.

به استحضار می رساند کلینیک تخصصی تشخیص و درمان دیستروفی عضلانی با دو شعبه در پاسداران و سعادت آباد، بیش از ۱۵ سال سابقه در زمینه انواع دیستروفی های عضلانی، کادری مجرب و مجهز به مداخله های روز دنیا، آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد ، لطفا جهت هماهنگی با کلینیک تخصصی درمان دیستروفی عضلانی با شماره های درج شده در قسمت بالای سایت تماس حاصل فرمایید. شرایط و امکانات ذکر شده این مرکز را بعنوان یکی از بهترین مراکز تشخیص و درمان دیستروفی عضلانی در تهران معرفی می نماید بصورتیکه از تمام نقاط ایران جهت تشخیص و درمان فرزند خود با دیستروفی عضلانی به این مرکز مراجعه می کنند.

آدرس شعبه شرق کلینیک تخصصی دیستروفی عضلانی

 ابتدای پاسداران، خیابان نگارستان دوم (کاشیها)، خیابان مسجد جامع غدیر خم ، نبش نگارستان چهارم، پلاک ۱۱

با توجه به قرار گرفتن شعبه شرق کاردرمانی در پاسداران مناسب برای اهالی محله های نیاوران، فرمانیه، اقدسیه، قیطریه، منظریه، کامرانیه، پاسداران، شهید عراقی، مینی سیتی، شهید محلاتی، پایدار فرد، اسلامی، دولت، دیباجی، اختیاریه، دروس، قلهک، شریعتی، لویزان، تهرانپارس، هنگام، نارمک، رسالت، سید خندان و… می باشد.

آدرس شعبه غرب کلینیک تخصصی دیستروفی عضلانی

سعادت آباد ، بلوار پاکنژاد بالاتر از تقاطع  سرو غربی ، خیابان سپیدار ، خیابان شکوفه شمالی ، کوچه نظری  پلاک ۴۷

با توجه به قرار گرفتن شعبه غرب کاردرمانی در سعادت آباد و دسترسی به اتوبان یادگار امام ، اتوبان نیایش و بلوار پاکنژاد مناسب برای اهالی محله های شهرک غرب، سعادت آباد، جنت آباد، جنت آباد جنوبی، جنت آباد مرکزی، جنت آباد شمالی، اوین، ولنجک، ونک، امیرآباد، پونک، شهران، بلوار فردوس، صادقیه، مرزداران، ستارخان، شهرآرا، دهکده المپیک، دریاچه چیتگر، یافت آباد، شهریار، اسلام شهر و … می باشد.

شماره تماس کلینیک تخصصی دیستروفی عضلانی

۰۹۱۲۶۱۱۷۷۴۲-۰۹۳۵۶۱۱۷۷۴۲

 

مقاله های مرتبط

کاردرمانی در میوپاتی

کاردرمانی در دیستروفی دوشن

کاردرمانی در دیستروفی عضلانی

گفتاردرمانی در دیستروفی عضلانی

کاردرمانی در دیستروفی میوتونیک