آبریزش دهان به صورت جاری شدن ناخواسته بزاق به خارج از دهان تعریف می شود. آبریزش دهان اغلب در نتیجه عضلات ضعیف یا تکامل نیافته اطراف دهان یا داشتن بزاق بیش از حد است. غده هایی که بزاق دهان را می سازند، غدد بزاقی نامیده می شوند. انسان شش غدد بزاقی دارد که در پایین دهان، گونه ها و نزدیک دندان های جلویی شما قرار دارند. این غدد معمولاً ۲ تا ۴ پیمانه بزاق در روز تولید می کنند. وقتی این غدد بیش از حد بزاق تولید می کنند، ممکن است آبریزش دهان را تجربه کنید. آبریزش دهان در دو سال اول زندگی طبیعی است. نوزادان اغلب بین سنین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی هنوز کنترل کامل بلع و عضله های دهان را ندارند. همچنین ممکن است نوزادان هنگام دندان درآوردن دچار آبریزش دهان شوند.

لازم به ذکر است که آب‌ ریزش در هنگام خواب نیز طبیعی است. آب ‌ریزش آب دهان می‌تواند در افرادی رخ دهد که سایر بیماری‌های پزشکی یا بیماری‌های عصبی مانند فلج مغزی را تجربه می کنند.

چه چیزی باعث آبریزش دهان می شود؟

آب‌ ریزش می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت پزشکی، تاخیر تکاملی یا نتیجه مصرف برخی داروها باشد. هر چیزی که منجر به تولید بیش از حد بزاق، مشکل در بلع یا مشکلاتی در کنترل عضلات دهان شود، ممکن است منجر به ترشح آب دهان شود.

۱. سن: آبریزش دهان بعد از تولد شروع می‌شود و با فعالتر شدن نوزادان بین سه تا شش ماهگی به اوج خود می‌رسد. این امری طبیعی است، مخصوصاً زمانی که فرآیند دندان درآوردن را طی می کند.

۲. رژیم غذایی: رژیم های غذایی با محتوای اسیدی بالا اغلب باعث تولید بیش از حد بزاق می شوند.

۳. اختلالات عصبی: برخی از شرایط پزشکی می توانند شما را در معرض خطر آبریزش دهان قرار دهند، به خصوص اگر باعث از دست دادن کنترل عضلات صورت شوند. بیماری‌های عصبی مانند فلج مغزی، بیماری پارکینسون، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا سکته مغزی ممکن است باعث ضعف عضلانی شوند که بر توانایی بستن دهان و بلع بزاق تأثیر می‌گذارد.

۴. سایر شرایط: آب ریزش دهان معمولاً به دلیل بزاق اضافی در دهان ایجاد می شود. شرایط پزشکی مانند رفلاکس اسید و بارداری می توانند تولید بزاق را افزایش دهند. آلرژی‌ها، تومورها و عفونت‌های بالای گردن مانند گلودرد استرپتوکوکی، عفونت لوزه‌ها و سینوزیت همگی می‌توانند بلع را مختل کنند.

آبریزش دهان چگونه درمان می شود؟

آبریزش دهان همیشه درمان نمی شود. پزشکان معمولاً هیچ درمانی را برای افراد زیر ۴ سال یا افرادی که در هنگام خواب آبریزش دهان دارند، توصیه نمی‌کنند. زمانی که آب ریزش دهان شدید باشد، ممکن است درمان توصیه شود. اگر بزاق از لب به لباس چکه کند یا آب دهان در فعالیت های روزانه اختلال ایجاد کند و مشکلات اجتماعی ایجاد کند، آبریزش دهان شدید تلقی شود. ترشح بیش از حد آب دهان نیز می تواند منجر به استنشاق بزاق در ریه ها شود که می تواند باعث پنومونی شود.

گزینه های درمانی براساس شرایط بیمار مورد بررسی قرار می گیرند اما به طور کلی پزشک شما یک ارزیابی را انجام می دهد و برنامه مدیریتی را ارائه می دهد که برای شما بهترین نتیجه را دارد. رویکرد غیر تهاجمی شامل آزمایش مواردی مانند دارو درمانی و درمان مهارت حرکتی دهان است. در موارد جدی‌تر، شما و پزشکتان ممکن است رویکرد تهاجمی‌تری را در نظر بگیرید که می توان به گزینه‌های درمانی مانند جراحی و رادیوتراپی اشاره کرد.

۱. درمان توانبخشی: متخصص گفتاردرمانی و متخصص کاردرمانی موقعیت و کنترل وضعیت بدن را برای کمک به بهبود بسته شدن لب و بلع آموزش می دهند. درمانگر روی بهبود تون عضلانی و کنترل بزاق با شما کار خواهد کرد. همچنین ممکن است درمانگران به شما پیشنهاد کنند که برای اصلاح مقدار غذاهای اسیدی در رژیم غذایی خود به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.

۲. دستگاه دندانی: دستگاه مخصوصی که در دهان قرار می گیرد و به بسته شدن لب در هنگام بلع کمک می کند. یک وسیله پروتز دهان مانند وسایل دندانپزشکی ممکن است به بسته شدن لب و همچنین موقعیت زبان و بلع کمک کند. اگر کنترل بلع را دارید، این گزینه بهترین کار را دارد.

۳. داروها: برخی داروها به کاهش تولید بزاق کمک می کنند که شامل:

-اسکوپولامین (Transderm Scop)، که به عنوان یک چسب می آید و روی پوست شما قرار می گیرد تا دارو را به آرامی در طول روز تحویل دهد. هر تکه ۷۲ ساعت دوام دارد.

-گلیکوپیرولات (Robinul) که به صورت تزریقی یا به شکل قرص تجویز می شود.  این دارو تولید بزاق را کاهش می دهد اما در نتیجه می تواند باعث خشکی دهان شود.

-آتروپین سولفات به صورت قطره در دهان تجویز می شود. این معمولا برای افراد در طول مراقبت های پایان عمر استفاده می شود.

۴. تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس ممکن است با سفت کردن عضلات صورت به کاهش علائم آبریزش کمک کند.

۵. درمان جراحی: چندین روش برای درمان آبریزش دهان تایید شده است. متداولترین روش مجاری بزاقی را به پشت دهان تغییر می‌دهد تا از آب‌ریزش خارج از دهان جلوگیری شود.  روش دیگری غدد بزاقی را به طور کامل حذف می کند.

چشم انداز آبریزش دهان چیست؟

در کودکان آبریزش دهان بخشی طبیعی از رشد کودک است. اما اگر متوجه ترشح بیش از حد آب دهان یا هر گونه نگرانی دیگری شدید با پزشک کودک خود مشورت کنید. شرایط پزشکی زیادی وجود دارد که باعث آب‌ریزش دهان می‌شود، بنابراین اگر متوجه شدید آبریزش بیش از حد یا غیرقابل کنترل دارید باید با پزشک خود مشورت کنید.  بسیاری از مشکلات را می توان به راحتی با درمان یا دارو کنترل کرد اما برخی شرایط ممکن است نیاز به درمان جدی تری داشته باشند و وضعیت پزشکی جدی تری را برجسته کنند.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم و گوش دادن به بدن می تواند به کاهش برخی از مشکلات کمک کند. برای هر چیز جدی، بهترین مرکز گفتاردرمانی تهران می تواند به شما در ایجاد یک برنامه درمانی کمک کند.

مقاله های مرتبط

فلج مغزی و آبریزش دهان

آبریزش دهان در کودکان اوتیسم

مداخله برای آبریزش دهان در کودکان فلج مغزی

چگونه هنگام بیداری آبریزش دهان را متوقف کنیم؟