زمانی که کودک پسر شما اولین کلمه را به زبان می آورد، لحظه بسیار شادی بخشی است. اما واقعا چه زمانی باید این اتفاق بیفتد؟ و آیا اگر کودک پسر شما به اندازه سایر همسالان پسر خود صحبت نمی کند، باید نگران باشید؟ تیم مرکز تخصصی گفتاردرمانی تهران در این مطلب، نقاط عطف گفتار نوزادان و کودکان خردسال را توضیح داده و راه هایی را بیان می کنیم که می توانید کودک پسر خود را به صحبت کردن تشویق کنید.
نوزادان پسر از چه سنی شروع به صحبت می کنند؟
اکثر نوزادان پسر اولین کلمه خود را بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی می گویند. با این حال بلافاصله پس از تولد، مراحل اولیه ارتباط کلامی را خواهید شنید.
دکتر حسینی سیانکی توضیح می دهد: “از تولد تا ۳ ماهگی، نوزادان صداهایی تولید می کنند. لبخند و آه کشیدن وجود دارد.” هنگامی که کودک شما به ۶ ماهگی می رسد، ممکن است غرغرهای شبیه به گفتار بیشتری بشنوید. کودک شما ممکن است صدای “پوه”، صدای “بوه” و چیزی شبیه “می” تولید کند.”
دکتر حسینی سیانکی می گوید: «به طور معمول درست قبل از یک سالگی، نوزادان صداهای مختلفی را آزمایش می کنند و سپس ممکن است چند کلمه بشنوند. “اما اگر کودک شما تا سن ۱ سالگی کلمات کاملی را تشکیل نمی دهد نگران نباشید. گاهی اوقات این حرف زدن تا سال بعد از زندگی با اشاره و ایماء ادامه می یابد. اشکالی ندارد. کودک شما هنوز در حال برقراری ارتباط است.”
نقاط عطف رشد گفتار کودک پسر عبارتند از:
بین تولد تا ۳ ماهگی: نوزادان غان و غون می کنند.
بین ۴ تا ۶ ماهگی: نوزادان می خندند و صداهای بازیگوشی تولید می کنند.
در ۱۲ تا ۱۸ ماهگی: بسیاری از نوزادان شروع به استفاده از کلمات واحد می کنند. آنها افراد و اشیاء آشنا را نام می برند – مانند ماما، دا-دا، توپ و گربه.
در سن ۲ سالگی: کودک عباراتی دو کلمه ای می گوید، مانند: “سگ بنشین”. “مامان برو.”
در سن ۳ سالگی: کودک تقریباً برای همه چیز کلمات دارد و عبارات سه کلمه ای را به زبان می آورد.
هر سال پس از آن، کودکان باید جملات طولانی تری را بسازند.
یک کودک ۱۸ ماهه و ۲ ساله پسر چند کلمه باید بگوید؟
در ۱۸ ماهگی، نوزادان ممکن است بین ۱۰ تا ۵۰ کلمه بگویند. اگر فرزند شما به آن نقطه نرسیده است، لزوماً لازم نیست نگران باشید. کودکان با سرعت های مختلف رشد می کنند.
“به جای تمرکز بر تعداد کلمات خاص برای هر سن، این را در نظر بگیرید: آیا دایره واژگان کودک شما در حال رشد است؟ آیا آنها هر هفته کلمات بیشتری یاد می گیرند؟” دکتر حسینی سیانکی توصیه می کند. “اگر شاهد رشد مداوم هستید، این نشان دهنده این است که گفتار به خوبی پیش می رود.”
اگر فرزندتان تا سن ۲ سالگی حدود ۵۰ کلمه صحبت نکرد، با دکتر گفتاردرمانی کودکان صحبت کنید.
چه عواملی بر توانایی صحبت کردن کودک پسر شما تأثیر می گذارد؟
گاهی اوقات اگر کودک شما مشکلات یا تشخیص های پزشکی خاصی داشته باشد، رشد زبان به تاخیر می افتد مانند:
-اختلال طیف اوتیسم
-اختلال شنوایی
محیط نیز در رشد گفتار نقش دارد. اگر کودکان با زبانی غنی تربیت نشوند – جایی که مردم اغلب با آنها ارتباط برقرار می کنند – سنی که در آن اولین کلمات خود را می گویند ممکن است گفتار کودک به تاخیر بی افتد.
آیا کودکان دو زبانه دیر صحبت می کنند؟
یک تصور غلط رایج وجود دارد که کودکانی که در خانه‌های دوزبانه بزرگ می شوند و دو زبان را یاد می گیرند، تاخیر در گفتار دارند. با این حال، دکتر حسینی سیانکی می گوید هیچ مدرکی برای تایید این موضوع وجود ندارد. او می‌گوید: «اگر کودکی ۱۰ کلمه را به دو زبان انگلیسی و فارسی بداند – برای مثال water و آب – ما آن را به عنوان یک واژگان ۲۰ کلمه ای در نظر می گیریم. از نظر توسعه، آنها در مسیر درست قرار دارند.”
چگونه به کودک پسر خود صحبت کردن را بیاموزیم؟
بهترین راه برای تشویق کودکان پسر به حرف زدن این است که زمانی را صرف صحبت کردن و تعامل با او کنید.
دکتر حسینی سیانکی می گوید: “به کودک خود زمان زیادی برای صورت و تعامل انفرادی بدهید. کودکان با تماشا و تقلید حالات چهره شما زبان را یاد می گیرند. آنها مانند اسفنج هستند و همه چیز اطراف خود را جذب می کنند.”
برای کمک به صحبت کردن کودک، این نکات را امتحان کنید:
-هنگامی که کودک شما آه می دهد، پاسخ دهید. بگو: “اوه، خوشحالی؟ خوابت می آید؟”
-وقتی کودک لبخند می زند، به او لبخند بزنید. این تعامل رفت و برگشتی همان ارتباط است. کودک شما یاد می گیرد که نشانه ها را بگیرد و پاسخ دهد.
-آنچه را که شما و کودک انجام می دهید – همانطور که انجام می دهید – روایت کنید. مثلاً بگویید: “بابا داره پوشک بچه رو عوض میکنه.” “بچه یک قاشق در دست دارد.” “بچه دارد توپ را شوت می زند.” این گفتگوی موازی به نوزادان کمک می کند تا واژگان را یاد بگیرند.
-کتاب بخوانید. به تصاویر هر صفحه اشاره کنید. در مورد رنگ ها و اشیاء صحبت کنید.
-آهنگ ها و قافیه های مهد کودک را بخوانید. برای جلب توجه کودک هنگام آواز خواندن، با کودک خود برقصید یا به آرامی او را تکان دهید. کودک شما حرکت را با کلمات مرتبط می کند.
-بازی کنید. هر نوع بازی – با توپ، اسباب بازی یا قابلمه و ماهیتابه – به رشد زبانی نوزادان کمک می کند. آنها از آنچه شما انجام می دهید و می گویید تقلید می کنند.
-مکالمه را ادامه دهید: همانطور که نوزاد پسر شما به یک کودک خردسال تبدیل می شود، به او بیاموزید که کلمات جدید را با بسط دادن در مورد آنچه می گویند، کنار هم بگذارد. مثلا: وقتی کودک شما به سگی اشاره می کند و کلمه “سگ” را می گوید، می توانید بگویید: “بله، سگ بزرگی است. آن سگ دارد بیرون می دود. صدای پارس سگ را بشنوید.”
اگر کودک می گوید “هواپیما”، بگویید: “این یک هواپیمای بزرگ است. آن هواپیما در ارتفاعات آسمان پرواز می کند.”
چه علائمی نشان می دهد که کودک پسر ممکن است برای رشد گفتار و زبان به کمک نیاز داشته باشد؟
اگر کودک پسر موارد زیر را انجام نمی دهد با متخصص گفتاردرمانی خود مشورت کنید:
-تا ۱۵ ماهگی علاقه نشان دهد یا برای برقراری ارتباط (مانند اشاره کردن) تلاش کند.
-تا ۱۸ ماهگی انواع صداها و کلمات را تقلید کند.
-دستورالعمل های ساده را تا ۱۸ ماهگی دنبال کند (“توپ را بگیرد.”).
-از ترکیب کلمات تا سن ۲ سالگی استفاده کند (“مامان رفت، من شیر می خورم”)
-افراد و اشیاء موجود در محیط خود را شناسایی کند.
سایر علائم مشکلات گفتاری بالقوه در کودکان عبارتند از:
-به نظر می رسد کودک شما دایره لغات خوبی دارد، اما شما تا ۲٫۵ یا ۳ سالگی نمی توانید کلمات فرزند خود را بفهمید.
-کودک شما به طور ناگهانی مهارت های گفتاری و زبانی خود را از دست می دهد.
اگر در مورد رشد گفتار کودک خود نگران هستید، با پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص اطفال خود صحبت کنید. در صورت نیاز، برای ارزیابی به گفتاردرمانی ارجاع خواهید شد. گاهی اوقات، کودک شما فقط به کمک کمی نیاز دارد. مداخله زودهنگام می تواند تضمین کند که کودک شما رشد می کند.