گفتاردرمانی در بیماری ام اس

مولتیپل اسکلروزیس یا همان بیماری ام اس یک اختلال عصبی است که به دلیل ایجاد ضایعات در مغز و نخاع، مسیر ارتباطی بین مغز و سایر بخش‌های بدن را مختل می‌کند. یکی از مشکلات رایج در بیماران مبتلا به ام اس، اختلالات گفتاری است. این مشکل زمانی بروز می‌کند که آسیب به بخش‌هایی از مغز منجر به ضعف در عضلات زبان، لب‌ها، کام نرم، گونه‌ها یا دیافراگم شود. بسیاری از افراد تنها با تأثیر ام اس بر توانایی راه رفتن و ضعف عضلانی آشنا هستند، در حالی‌ که این بیماری می‌تواند عضلات مسئول گفتار و بلع را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، گفتاردرمانی در بیماری ام اس همان‌طور که کاردرمانی برای حرکت و راه رفتن مؤثر است، می‌تواند نقش کلیدی در بهبود مشکلات صدا، گفتار و بلع داشته باشد.

مشکلات گفتاری در بیماری ام اس

براساس آمار انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس، بین ۲۵ تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به بیماری ام اس با مشکلات گفتاری، صوتی و بلع مواجه می‌شوند. این مشکلات شامل بیان نامشخص کلمات، گفتار غیرمفهوم، دشواری در کنترل بلندی صدا (دیزآرتری) و تغییرات کیفیت صدا مانند گرفتگی، تغییر تنفس یا گرفتگی بینی (دیسفونی) هستند. همچنین مشکلات بلع ممکن است باعث سرفه یا خفگی هنگام خوردن غذا و احساس گیر کردن غذا در گلو شود. در مولتیپل اسکلروزیس، آسیب به اعصابی که این عملکردها را کنترل می‌کنند، شایع است و اختلالات گفتاری و بلع اغلب در دوره‌های خستگی شدید یا عود بیماری شدت می‌یابند. اگر مشکلات بلع به موقع اصلاح نشود، خطر سوءتغذیه، کم آبی و حتی عفونت ریه یا پنومونی ناشی از آسپیراسیون افزایش می‌یابد.
استفاده از گفتاردرمانی در بیماری ام اس می‌تواند به پیشگیری و درمان این مشکلات کمک شایانی کند.

انواع مشکلات گفتاری در بیماران ام اس

بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ممکن است با انواع مختلف مشکلات گفتاری مواجه شوند. مهم‌ترین این مشکلات عبارتند از:

• دیزآرتری: این اختلال زمانی رخ می‌دهد که عضلات مسئول گفتار تحت تأثیر قرار گیرند. دیزآرتری باعث می‌شود گفتار نامفهوم، کند یا نادرست شود، کنترل زیر و بمی صدا دشوار شود، مکث طولانی بین کلمات یا هجاها ایجاد شود و تلفظ برخی صداها تغییر کند.

• دیسفونی: این مشکل شامل تغییر در کیفیت صدا مانند گرفتگی، سختی صدا، کنترل نادرست زیر و بمی، گرفتگی بینی، اختلال در تنفس و ناهماهنگی صدا است.

• دیسفازیا: نوعی اختلال زبانی است که باعث دشواری در درک گفته‌ها (دیسفازیا دریافتی)، یادآوری واژگان یا یافتن راه درست برای بیان افکار (نارسایی بیانی) می‌شود. این اختلال اغلب به دلیل مشکلات شناختی ناشی از ام اس است که حافظه و فرآیندهای تفکر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علاوه بر این، عواملی مانند خستگی، لرزش، اسپاستیسیته و حتی برخی داروها که باعث خشکی دهان می‌شوند، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر گفتار داشته باشند. در چنین شرایطی، گفتاردرمانی در بیماری ام اس می‌تواند نقش مؤثری در بهبود وضوح، روانی و کیفیت صدا داشته باشد.

چگونه گفتاردرمانی به افراد مبتلا به ام اس کمک می کند؟

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری عصبی است که ناشی از آسیب به غلاف محافظ اطراف فیبرهای عصبی در سیستم عصبی مرکزی، معروف به میلین، ایجاد می‌شود. آسیب به میلین باعث اختلال در انتقال پیام‌ها بین مغز و بدن می‌گردد. این بیماری می‌تواند پیشرونده باشد و همچنین شامل دوره‌هایی از بهبودی و عود علائم باشد.
گفتاردرمانی در بیماری ام اس می‌تواند به طرق مختلف به بیماران کمک کند؛ از جمله بهبود گفتار، زبان، مهارت‌های ارتباطی و عملکرد بلع. علاوه بر این، گفتاردرمانی باعث افزایش اعتماد به نفس و ارتقای کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس می‌شود. انتخاب بهترین گفتاردرمانی برای بیماری ام اس می‌تواند نقش حیاتی در مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض ثانویه مانند مشکلات تغذیه‌ای و اجتماعی ایفا کند.

نقش گفتار درمانی در ام اس

گفتاردرمانی در بیماری ام اس بر بهبود قدرت، استقامت و هماهنگی عضلات دهان و گلو تمرکز دارد. وقتی عضلات صورت ضعیف شوند یا آسیب‌های مغزی بر توانایی گفتار و بلع تأثیر بگذارند، گفتاردرمانی می‌تواند بسیار مفید باشد. این درمان متناسب با علائم هر بیمار طراحی می‌شود و متخصص گفتاردرمانی از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای کمک به بیماران استفاده می‌کنند، از جمله:

• تمرینات دهانی: تمرین‌هایی برای تقویت عضلات زبان، لب‌ها، گونه‌ها، دهان و گلو.

• آموزش صدا: شامل کاهش سرعت گفتار، تلفظ دقیق‌تر، کنترل تنفس و گاهی بیان اغراق‌آمیز برای بهبود وضوح صدا.

• تمرین عضلات تارهای صوتی: برای اصلاح مشکلات صدا، زیر و بم گفتار و کاهش خشنی یا اختلال در تنفس هنگام صحبت.

• تمرین تنفس و تأکید بر کلمات: به بهبود جریان گفتار، گرفتن نفس‌های مناسب و تاکید روی کلمات کلیدی کمک می‌کند.

• تمرین حرکت فک، زبان و لب‌ها: برای تقویت بیان واضح و تلفظ دقیق.

• دستگاه‌های ارتباطی ویژه: شامل کارت‌های الفبا، دستگاه‌های چاپ متن، تقویت‌کننده صدا و رایانه‌های پاسخ‌دهنده با چشمک.

• تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی: برای تسهیل بلع.

• اصلاح رژیم غذایی و تغییر وضعیت هنگام غذا خوردن: برای بهبود ایمنی و راحتی بلع.

علاوه بر این، فناوری‌های پیشرفته ارتباطی به افراد مبتلا به ام اس که مشکلات گفتاری دارند، کمک می‌کند تا ارتباط بهتری برقرار کنند. این ابزارها شامل کارت‌های الفبا، دستگاه‌هایی که پیام را چاپ یا به گفتار تبدیل می‌کنند، تقویت‌کننده‌های صدا و رایانه‌های حساس به چشمک زدن هستند. استفاده از این روش‌ها به بیماران اجازه می‌دهد توانایی ارتباطی خود را حفظ کرده و کیفیت زندگی‌شان بهبود یابد.

درمان پزشکی مشکلات گفتاری بیماری ام اس

اگرچه هیچ دارویی به طور مستقیم برای درمان مشکلات گفتاری در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد، برخی درمان‌های پزشکی که برای کنترل علائم دیگر ام اس تجویز می‌شوند، می‌توانند به بهبود گفتار نیز کمک کنند.

• داروهای کنترل اسپاسم: مانند لیورسال (باکلوفن) و زانافلکس (تیزانیدین) که در مواردی که اسپاستیسیتی بر تون عضلات تارهای صوتی، زبان، لب‌ها، کام نرم یا دیافراگم تأثیر می‌گذارد، مفید هستند.

• داروهای کاهش لرزش: شامل کلونوپین (کلونازپام)، ایندرال (پروپرانولول)، میزولین (پریمیدون) و دوریدن (گلوتیتیمید) که می‌توانند کیفیت صدا را بهبود بخشند.

• داروهای مدیریت خستگی: مانند آمانتادین، پروویژیل (مودافینیل) و نوویژیل (آرمودافینیل) که به بهبود هماهنگی و قدرت عضلانی مورد نیاز برای تولید صدا کمک می‌کنند.

در کنار درمان‌های پزشکی، استفاده از گفتاردرمانی در بیماری ام اس می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود وضوح گفتار، کیفیت صدا و مهارت‌های بلع داشته باشد و به بیماران کمک کند زندگی روزمره خود را راحت‌تر مدیریت کنند.

بهترین مرکز گفتاردرمانی برای بیماری ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌تواند زندگی بیماران و خانواده‌هایشان را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. گفتاردرمانی و زبان‌درمانی در بیماری ام اس نقش مهمی در مدیریت علائم دارند و امکان یک رویکرد مشارکتی برای بهبود گفتار، زبان و بلع را فراهم می‌کنند. این علائم می‌توانند باعث مشکلاتی در ارتباطات، خوردن و نوشیدن شوند، اما با استفاده از روش‌های تخصصی گفتاردرمانی، کیفیت زندگی بیماران قابل بهبود است.
اگر شما یا عزیزانتان با مشکلات گفتاری مرتبط با ام اس مواجه هستید و می‌خواهید از بهترین گفتاردرمانی برای بیماری ام اس بهره‌مند شوید، می‌توانید با مرکز تخصصی درمان ام اس تماس بگیرید و اطلاعات کامل درباره خدمات تخصصی گفتاردرمانی دریافت کنید.