هیدروسفالی ماردرزادی چیست؟ هیدروسفالی وضعیتی است که در آن مایعات در مغز افزایش می یابد. این نام از ترکیبی از کلمات یونانی به معنای “آب” و “سر” گرفته شده است. “مادرزادی” نیز به این معنی است که شخصی با آن متولد می شود. مایعی که در سر ایجاد می شود، آب نیست بلکه مایع مغزی نخاعی (CSF) است. که این ماده در مغز گردش می کند و مواد مغذی مهمی را به همراه دارد و مواد زائد را از بافت ها دور می کند. به طور معمول مایع مغزی نخاعی از طریق جریان خون جذب می شود. در هیدروسفالی تعادل بین سرعت تولید مایع مغزی نخاعی و بازجذب آن از بین‌ می رود و این امر منجر به افزایش مایع مغزی نخاعی در مغز می شود و بدنبال آن باعث بزرگ شدن سر و افزایش فشار در اطراف مغز می شود. بسته به علت اصلی ایجاد کننده هیدروسفالی درمانهایی برای کمک به شما وجود دارد.

علل هیدروسفالی چه هستند؟

به طور کلی عدم تعادل می تواند به هر یک از سه دلیل اتفاق بیفتد:

۱. بطن ها: فضاهایی در مغز که CSF در آنجا ساخته شده است مایعات زیادی تولید می کنند.

۲. عاملی جریان طبیعی مایعات را مسدود کرده و باعث هیدروسفالی می شود.

۳. جریان خون نمی تواند مایعات را جذب کند.

هیدروسفالی مادرزادی می تواند ژنتیکی یا ناشی از عامل دیگری باشد که در دوران بارداری رخ داده است. دلایل عمده هیدروسفالی مادرزادی شامل موارد زیر است:

-تنگی کانال بین بطنی، نوعی انسداد است. گذرگاه بین دو بطن سوم و چهارم در مغز باریک یا مسدود می شود و مایع نمی تواند گردش کند. که ممکن است مسیر به دلیل عفونت ، تومور یا خونریزی قطع شود.

-نقص لوله عصبی، از جمله این موارد spina bifida است که در آن نوزاد با نقص در بخشی از ستون فقرات متولد می شود. در بعضی موارد جریان CSF از جمجمه ممکن است مسدود شود.

-کیست عنکبوتیه، نوعی رشد در مغز است که می تواند جریان مایعات را مسدود کند.

-سندروم دندی واکر، شرایطی که بخش هایی از مغز آنطور که باید ایجاد نمی شوند. 

از جمله موارد دیگر بطن های مغز بزرگ می شود زیرا مسیرهای خارج شده بسیار باریک یا بسته هستند.

-ناهنجاری های چیاری، شرایطی که بر روی نقطه اتصال مغز و نخاع تأثیر می گذارد. قسمت پایین مغز به ستون فقرات فشار وارد می کند و باعث انسداد می شود.

تشخیص هیدروسفالی چگونه انجام می شود؟

آزمایش های معمول سونوگرافی در دوران بارداری می تواند مشکلات موجود در رشد مغز کودک شما ، مانند بطن بزرگ شده یا فضاهای داخل مغز را نشان دهند. اگر مشکلی در سونوگرافی نشان داده شود، آزمایش های بیشتر می توانند به روشنی در تشخیص مسئله کمک کند. از آنجا که برخی از نوزادان مبتلا به هیدروسفالی نیز مشکلات بهداشتی دیگری دارند، پزشک یا دکتر متخصص شما می خواهد از وضعیت کلی کودک شما تصویر کاملی بگیرد. بنابراین ممکن است آزمایش های دیگری مانند MRI انجام شود که می تواند جزئیات بیشتری در مورد رشد مغز کودک شما ارائه دهد. پزشک شما ممکن است یک نمونه از مایع آمنیوتیک شما را نیز بررسی کند تا کروموزوم های کودک شما را بررسی کند. پزشک شما همچنین می خواهد از تاریخچه سلامتی خانواده شما اطلاع کسب کند به خصوص اگر هر یک از بستگان شما نقص لوله عصبی داشته باشند.

درمان هیدروسفالی

حتی اگر پزشکان بتوانند هیدروسفالی را در رحم مادر تشخیص دهند ، اما به طور کلی درمان تا زمان تولد کودک شروع نمی شود. شایع ترین درمان هیدروسفالی مادرزادی یک سیستم شنت است. جراح یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر را در مغز کودک قرار می دهد تا مایع اضافی تخلیه شود. انتهای دیگر لوله زیر پوست و شکم یا محل دیگری از بدن قرار می گیرد که CSF اضافی جذب شود.

یک درمان احتمالی دیگر ETV نامیده می شود (آندوسکوپی بطن سوم ) که از فناوری فیبر نوری استفاده می کند. پزشک یک دوربین کوچک را درون مغز کودک هدایت می کند و با یک ابزار سوراخی را در بطن باز می کند و انسداد را از بین می برد. سپس مایع مغزی از سوراخ ایجاد شده تخلیه می شود و به جریان خون جذب می شود.

چه انتظاری از درمان هیدروسفالی دارم.

چشم انداز نوزادان متولد شده با هیدروسفالی متفاوت است و تا حدودی به علت بیماری بستگی دارد. سیستم shunt باید با دقت بررسی شود. ممکن است کودک شما به بیش از یک عمل نیاز داشته باشد. از جمله مشکلاتی که می تواند برطرف شود:

-عفونت

-خطوط مسدود شده

-مشکلات مکانیکی

-استفاده طولانی از شنت

ETV همچنین خطرات زیادی دارد. باز کردن انسدادها در بطن ها ممکن است به طور ناگهانی بسته شود که این امر می تواند تهدید کننده زندگی باشد. عفونت ، تب و خونریزی نیز ممکن است رخ دهد. حتی با وجود درمان خوب، هیدروسفالی مادرزادی می تواند بر رشد جسمی و ذهنی تأثیر بگذارد. فرزند شما ممکن است به درمان توانبخشی (کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانی) و آموزش ویژه نیاز داشته باشد و ممکن است فرد در زندگی عادی با محدودیت هایی روبرو باشد.

مقاله های مرتبط

کاردرمانی در هیدروسفالی