بیش فعالی یا ADHD یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری در کودکان است که می‌تواند بر یادگیری، ارتباطات اجتماعی و رفتارهای روزمره‌ی کودک تأثیر بگذارد. در این میان، نقاشی کودکان بیش فعال می‌تواند پنجره‌ای ارزشمند به دنیای درونی آن‌ها باز کند؛ چرا که کودکان بیش‌فعال بسیاری از احساسات، اضطراب‌ها و حتی نیازهای درونی خود را از طریق نقاشی بیان می‌کنند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل تأثیر نقاشی در شناخت و درمان کودکان بیش‌فعال بپردازیم و در نهایت، به معرفی یکی از معتبرترین مراکز تخصصی درمان بیش‌فعالی در تهران، یعنی مرکز دکتر احسان حسینی سیانکی با دو شعبه در شرق و غرب تهران اشاره کنیم.
کودکان بیش فعال چگونه نقاشی می‌کشند؟
کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی معمولاً نقاشی‌هایی پر از انرژی، خطوط شکسته، رنگ‌های تند و جزئیات زیاد یا بی‌نظم دارند. برخی از ویژگی‌های رایج نقاشی در کودکان بیش‌فعال شامل موارد زیر است:
- استفاده از رنگ‌های تند مثل قرمز، نارنجی یا مشکی به صورت تکراری
- کشیدن خطوط ناپایدار، بی‌هدف یا ناهموار
- توجه زیاد یا بسیار کم به جزئیات
- عدم هماهنگی بین اجزای نقاشی
- تمرکز روی یک عنصر خاص و تکرار آن در نقاشی‌های متعدد
این ویژگی‌ها لزوماً منفی نیستند، بلکه نشانه‌هایی هستند که به والدین و درمانگران کمک می‌کنند تا بهتر دنیای ذهنی کودک را درک کنند.
نقش نقاشی در تشخیص اختلال بیش‌فعالی
بسیاری از متخصصان روان‌شناسی کودک معتقدند که نقاشی به عنوان یک ابزار غیرکلامی، اطلاعات ارزشمندی در مورد احساسات، نگرانی‌ها و هیجانات کودک ارائه می‌دهد. به‌ویژه در مواردی که کودک هنوز توانایی بیان شفاهی خوبی ندارد، نقاشی می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص زودهنگام مشکلات رفتاری کودکان از جمله بیش فعالی باشد.
در مراکزی مانند مرکز تخصصی دکتر احسان حسینی سیانکی، نقاشی کودکان به عنوان بخشی از فرآیند ارزیابی روان‌شناختی استفاده می‌شود. تحلیل علمی نقاشی‌های کودک می‌تواند در کنار آزمون‌های استاندارد، به تشخیص دقیق‌تر اختلال بیش‌فعالی کمک کند.
نقاشی به عنوان روش درمانی برای کودکان بیش‌فعال
نقاشی نه‌تنها ابزاری برای ارزیابی و تشخیص است، بلکه به‌عنوان یک روش درمانی موثر در کودکان بیش فعال نیز شناخته می‌شود. کودکانی که دچار بیش فعالی هستند، اغلب در تخلیه هیجانات خود دچار مشکل‌اند و نقاشی می‌تواند راهی برای بیان این احساسات باشد. فواید درمانی نقاشی برای کودکان بیش‌فعال شامل موارد زیر است:
- افزایش تمرکز و دقت
- کاهش اضطراب و تنش‌های درونی
- بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف
- تقویت نظم ذهنی و برنامه‌ریزی
- ارتباط بهتر با احساسات و درک آن‌ها
در جلسات هنر درمانی، کودک به‌صورت هدفمند با رنگ، شکل و تصویر کار می‌کند و این فرایند تحت نظر درمانگر متخصص کنترل و هدایت می‌شود.
چرا کودکان بیش‌فعال از نقاشی لذت می‌برند؟
کودکان بیش‌فعال معمولاً ذهنی پرانرژی و خیالی فعال دارند. نقاشی فضایی امن و بدون قضاوت برای آن‌ها فراهم می‌کند تا بدون فشار و محدودیت، افکار و احساسات‌شان را بروز دهند. رنگ‌ها، کاغذ، مداد شمعی، آبرنگ و حتی خمیر بازی می‌توانند ابزارهایی باشند که کودک از طریق آن‌ها به خودشناسی، آرامش و تخلیه‌ی انرژی برسد.
در جلسات درمانی در مرکز تخصصی درمان بیش فعالی تحت نظر دکتر حسینی سیانکی، با استفاده از روش‌های نوین هنردرمانی و بر اساس مدل‌های علمی روان‌شناسی کودک، نقاشی به عنوان ابزاری برای درمان فردی و گروهی به کار گرفته می‌شود.
چه نوع نقاشی‌هایی برای کودکان بیش‌فعال مناسب است؟
در درمان بیش فعالی با استفاده از نقاشی، انتخاب نوع فعالیت بسیار مهم است. برخی از بهترین تمرین‌های نقاشی برای این کودکان شامل موارد زیر می‌باشد:
- رنگ‌آمیزی تصاویر آماده: برای تقویت تمرکز و کنترل عضلات ظریف
- نقاشی با موضوع آزاد: برای تخلیه هیجانات و کاهش استرس
- نقاشی گروهی: برای افزایش مهارت‌های اجتماعی
- نقاشی با دست یا انگشت: برای تحریک حسی و افزایش لذت از فرآیند خلق
- کلاژ و برش کاغذ: برای بهبود هماهنگی چشم و دست
این نوع فعالیت‌ها اگر در محیطی تخصصی و با نظارت درمانگران حرفه‌ای انجام شود، می‌تواند تأثیرات بسیار چشم‌گیری در کنترل رفتارهای بیش‌فعالانه کودک داشته باشد.
تجربه والدین از اثر نقاشی در بهبود علائم بیش‌فعالی
بسیاری از والدینی که کودکان خود را به مرکز تخصصی درمان بیش فعالی دکتر احسان حسینی سیانکی در تهران آورده‌اند، تجربه‌های مثبتی از جلسات هنردرمانی و نقاشی بیان کرده‌اند. یکی از مادران می‌گوید:
«پسرم خیلی پرانرژی بود و اصلاً تمرکز نداشت. از وقتی جلسات نقاشی درمانی رو شروع کرده، آروم‌تر شده، بهتر ارتباط برقرار می‌کنه و حتی توی مدرسه پیشرفت کرده.»
این بازخوردها نشان می‌دهد که رویکردهای ترکیبی مانند نقاشی درمانی، در کنار رفتاردرمانی و کاردرمانی، می‌توانند مکملی ارزشمند در درمان بیش فعالی باشند.
مرکز تخصصی درمان بیش‌فعالی در تهران
اگر کودک شما دچار علائم بیش‌فعالی مانند پرتحرکی، بی‌قراری، ناتوانی در تمرکز یا رفتارهای ناگهانی است، مشاوره با یک مرکز تخصصی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. مرکز دکتر احسان حسینی سیانکی با دو شعبه فعال در (مرکز بیش فعالی شرق تهران و مرکز بیش فعالی غرب تهران) تهران، یکی از مراکز پیشرو در زمینه تشخیص و درمان اختلالات رفتاری کودکان، به‌ویژه بیش‌فعالی، می‌باشد.
در این مرکز از روش‌های نوین درمانی شامل:
- ارزیابی‌های دقیق روان‌شناختی
- نقاشی درمانی
- بازی درمانی
- گفتاردرمانی
- کاردرمانی ذهنی و جسمی
- مشاوره والدین
استفاده می‌شود و تیمی از متخصصان کودک، روان‌شناسان و کاردرمانگران با تجربه، کودکان را در مسیر بهبودی همراهی می‌کنند.
نتیجه‌گیری: نقاشی، پنجره‌ای به دنیای ذهنی کودکان بیش‌فعال
نقاشی، زبانی جهانی است که کودکان از آن برای بیان خود استفاده می‌کنند. برای کودکان بیش‌فعال، این زبان فرصتی بی‌نظیر برای خودابرازی، تخلیه هیجانی، تمرکز و آرام‌سازی ذهن است. والدینی که از روش‌های غیر دارویی و مکمل مانند نقاشی درمانی استفاده می‌کنند، معمولاً نتایج بسیار خوبی در کاهش رفتارهای ناپایدار و افزایش مهارت‌های شناختی و اجتماعی کودک مشاهده می‌کنند.
در نهایت، اگر به‌دنبال یک مسیر تخصصی، علمی و انسانی برای درمان کودک بیش‌فعال خود هستید، مرکز دکتر احسان حسینی سیانکی با دو شعبه در تهران، آماده‌ی ارائه خدمات دقیق ارزیابی، مشاوره و درمان کودکان شما است.
