در دنیای امروز که تکنولوژی و بازی‌های دیجیتال بیش از هر زمان دیگری ذهن و بدن کودکان را درگیر کرده‌اند، یافتن راه‌هایی برای تقویت تمرکز، آگاهی بدنی و مهارت‌های حسی-حرکتی اهمیت دوچندان پیدا کرده است. یکی از روش‌های موثر و در عین حال ساده برای ارتقای این مهارت‌ها، تمرین‌های چشم بسته برای کودکان است؛ تمرین‌هایی جذاب، هیجان‌انگیز و کاملاً علمی که می‌تواند بخش مهمی از برنامه‌های کاردرمانی حسی حرکتی را تشکیل دهد.
در این مقاله با مفهوم تمرین‌های چشم بسته، فواید آن، انواع تمرین‌ها و نکاتی برای اجرای صحیح آشنا می‌شویم. همچنین به معرفی یکی از بهترین مراکز کاردرمانی حسی حرکتی در تهران یعنی مرکز تخصصی دکتر حسینی سیانکی خواهیم پرداخت.
تمرین‌های چشم بسته چیستند؟
تمرین‌های چشم بسته به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در آن کودک با بستن چشم‌هایش، از حواس دیگر مانند لامسه، شنوایی، بویایی و حس عمقی برای شناخت محیط، حرکت کردن، یا انجام یک کار استفاده می‌کند. هدف اصلی این تمرین‌ها تقویت هماهنگی حسی-حرکتی، آگاهی بدنی، تمرکز، و افزایش اعتماد به نفس کودک در شرایط غیرمعمول است.
این تمرین‌ها می‌توانند هم در خانه اجرا شوند و هم بخشی از جلسات حرفه‌ای کاردرمانی درکی حرکتی باشند که زیر نظر متخصصین مانند دکتر حسینی سیانکی انجام می‌شود.
چرا تمرین‌های چشم بسته برای کودکان مفید است؟
بستن چشم باعث می‌شود مغز کودک برای انجام یک کار ساده، از مسیرهای عصبی جایگزین استفاده کند. در واقع، وقتی یکی از حواس خاموش می‌شود (بینایی)، حواس دیگر فعال‌تر می‌شوند. این فرآیند می‌تواند فواید فراوانی داشته باشد:
۱.تقویت حس لامسه و حس عمقی
کودک یاد می‌گیرد با لمس کردن اشیا یا حرکت دادن اندام‌هایش در فضا، اطلاعات دقیق‌تری از محیط دریافت کند. این موضوع برای کودکانی که دچار اختلال پردازش حسی هستند، بسیار مفید است.
۲.افزایش تمرکز و دقت
در نبود تصویرهای دیداری، مغز تمرکز بیشتری روی صداها، تماس‌ها و موقعیت‌های بدنی دارد. تمرین‌های چشم بسته می‌توانند مهارت توجه را در کودکان تقویت کنند.
۳.بهبود تعادل و هماهنگی
در بسیاری از تمرین‌ها مانند راه رفتن روی یک خط یا حفظ تعادل در حالت ایستاده، بستن چشم چالش‌هایی ایجاد می‌کند که باعث تقویت عضلات مرکزی بدن و مهارت‌های تعادلی می‌شود.
۴.افزایش اعتماد به نفس
وقتی کودکی بتواند با چشمان بسته کاری را انجام دهد، احساس قدرت و تسلط بیشتری بر بدن خود پیدا می‌کند. این حس اعتماد به نفس می‌تواند به جنبه‌های دیگر زندگی او نیز تسری پیدا کند.
تمرین‌های چشم بسته مناسب برای کودکان
در ادامه به معرفی چند تمرین ساده و جذاب می‌پردازیم که می‌توانید در خانه یا در محیط کاردرمانی انجام دهید. پیشنهاد می‌شود این تمرین‌ها ابتدا زیر نظر یک متخصص کاردرمانی مانند تیم حرفه‌ای مرکز دکتر حسینی سیانکی اجرا شود، سپس والدین نیز در خانه آن‌ها را تکرار کنند.
۱.شناخت اشیاء با لمس
یک کیسه پارچه‌ای پر از اشیای مختلف (قاشق، توپ، مداد، مهره، کلید و…) آماده کنید. از کودک بخواهید چشم‌هایش را ببندد و فقط با لمس کردن، شیء مورد نظر را شناسایی کند.
۲.راه رفتن روی خط یا طناب
یک خط مستقیم با چسب نواری رنگی یا طناب روی زمین بکشید. کودک با چشم بسته باید تلاش کند روی این خط راه برود. این تمرین برای تقویت تعادل و کنترل حرکتی عالی است.
۳.بازی جهت‌یابی با صدا
یکی از اعضای خانواده در گوشه‌ای از اتاق صدا تولید کند (مثلاً زنگ، کف زدن یا صحبت کردن). کودک با چشم بسته باید به سمت صدا حرکت کند. این تمرین به تقویت توجه شنیداری و آگاهی فضایی کمک می‌کند.
۴.نقاشی ذهنی
از کودک بخواهید چشم‌هایش را ببندد و با انگشت روی یک سطح صاف (مثلاً میز) تصویر خاصی مانند خورشید یا خانه را بکشد. سپس چشم‌هایش را باز کند و همان تصویر را با مداد روی کاغذ بکشد.
۵.حفظ تعادل در حالت چشم بسته
کودک را در حالت ایستاده با پاهای بسته قرار دهید. از او بخواهید چشم‌هایش را ببندد و تعادل خود را برای چند ثانیه حفظ کند. این تمرین حس عمقی، تعادل و آگاهی بدنی را فعال می‌کند.
نکاتی برای اجرای تمرین‌های چشم بسته
- امنیت محیط را رعایت کنید: قبل از شروع تمرین‌ها، اشیاء خطرناک را از محیط حذف کنید و حتماً کودک را در محیطی امن قرار دهید.
- زمان تمرین را کنترل کنید: کودکان ممکن است در ابتدا با بستن چشم احساس اضطراب کنند. زمان را کوتاه و تمرین‌ها را به‌تدریج افزایش دهید.
- از بازی و تشویق استفاده کنید: تمرین‌ها را به شکل بازی درآورید و بعد از هر موفقیت کوچک کودک را تشویق کنید.
- به سن و توانایی کودک توجه داشته باشید: تمرین‌های ساده‌تر را برای کودکان نوپا و تمرین‌های پیچیده‌تر را برای کودکان بزرگ‌تر در نظر بگیرید.
تمرین‌های چشم بسته در کودکان با اختلالات حسی یا رشدی
کودکانی که دارای اختلالات حسی حرکتی، اختلال اوتیسم یا بیش فعالی هستند، معمولاً با چالش‌هایی در ادراک محیطی، تعادل، یا هماهنگی بین حواس مختلف مواجه‌اند. تمرین‌های چشم‌بسته می‌توانند بخشی از برنامه توانبخشی این کودکان باشند.
در مرکز کاردرمانی حسی حرکتی دکتر حسینی سیانکی، این تمرین‌ها با نظارت متخصصین مجرب، متناسب با نیازهای هر کودک طراحی و اجرا می‌شوند. این مرکز با بیش از دو دهه تجربه، دارای دو شعبه در غرب و شرق تهران است و یکی از بهترین مراکز کاردرمانی در حوزه‌ی کودکان محسوب می‌شود.
چرا مرکز دکتر حسینی سیانکی؟
- بهره‌مندی از تیم تخصصی در حوزه کاردرمانی، گفتاردرمانی و روانشناسی کودک
- طراحی برنامه‌های اختصاصی برای هر کودک
- محیطی ایمن، کودک‌پسند و علمی
- استفاده از تجهیزات مدرن و استاندارد در تمرین‌های حسی حرکتی
- تعامل موثر با والدین برای تکرار تمرین‌ها در خانه
برای دریافت وقت مشاوره یا ارزیابی اولیه، با شماره‌های زیر تماس بگیرید:
📞 ۰۹۲۰۲۱۲۰۲۱۴ – ۰۹۳۵۶۱۱۷۷۴۲
جمع‌بندی
تمرین‌های چشم بسته برای کودکان نه تنها بازی‌های سرگرم‌کننده هستند، بلکه نقش موثری در تقویت حواس، تعادل، تمرکز و اعتماد به نفس آن‌ها دارند. این تمرین‌ها به‌ویژه برای کودکانی که با مشکلات حسی یا حرکتی مواجه‌اند، بسیار مفید و کاربردی هستند.
اگر به دنبال روشی علمی، مؤثر و شاد برای رشد مهارت‌های فرزندتان هستید، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره‌ی متخصصان در مرکز تخصصی کاردرمانی تهران تحت نظر دکتر حسینی سیانکی بهره‌مند شوید تا برنامه‌ای متناسب با نیاز کودک شما طراحی شود.
