اخـــتلال پــردازش حــسی در اوتـیـسم

یکی ازمشکلات شایع درکودکان دارای اختلال طیف اوتیسم اختلال پردازش حسی است که به شدت روند یادگیری، رشد تکاملی وسازگاری با محیط را مختل میکند . هرکدام ازحس های شنیدن ،دیدن،چشیدن ، بوییدن ، لمس کردن ، حس عمقی و وستیبولار آستانه های متفاوتی از محرک های حسی را دارا هستند . استانه به نقطه ای اشاره دارد که در آن فرد به اطلاعات حسی پاسخ میدهد . در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم آستانه برخی از حواس معمولا پایین (حساسیت زیاد) ویا بالا (حساسیت کم ) هستند که همان بیش حسی و کم حسی میباشد به عنوان مثال برخی از کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم هنگامی که محرک کمی وارد میشود پاسخ میدهند وبیش حس هستند (آستانه پایین) وبرخی از آنها به محرکات بیشتری برای عکس العمل نشان دادن نیاز دارند و کم حس هستند (آستانه بالا).این کودکان ممکن است در برابر برخی از صداها گوش هایشان را بپوشانند وعکس العمل شدید نشان بدهند اما مثلا در هنگام صدا کردن نامشان عکس العملی ندارند، در هنگام کوتاه کردن ناخن یامو بی قراری میکنند، نسبت به محرک درد واکنش کمی دارند ، تماس چشمی برقرار نمیکنند،ازلمس برخی از اجسام مثل خمیر یا لوچ شدن دست ها اجتناب میکنند ،از خوردن غذاهایی با بافت های خاص اجتناب میکنند وممکن است با بو کردن برخی از غذاها حالت تهوع به آنها دست بدهند .این رفتارهای غیر معمول اختلال پردازش حسی نامیده میشود .

علایم اختـــلال پردازش حســـی دراوتیسم

علایم این اختلال ازکودکی به کودک دیگر بسیارمتفاوت است ومیتواند شامل موارد زیر باشد :
۱- دوری کردن ازلمس شدن
۲-نشان دادن مشکلات رفتاری مانند گاز گرفتن خود
۳-مشکلاتی در آرام کردن خود بعد ازبرانگیختگی برای مثال بروز حرکتهای کلیشه ای
۴-اجتناب از خوردن غذاهایی با بافت های مشخص برای مثال گوشت آبپز رشته رشته شده
۵-بیش حسی به پارچه ای خاص
۶-پوشیدن لباس هایی که بافت والیاف نرم دارد
۷-دوری جستن از کثیف شدن دست ها یابدن
۸-عدم تمایل به بازیهای خلاق (تمایل به انجام بازیهای تکراری مثل چرخاندن وسایل بصورت پیوسته )
۹-عدم لذت از تماس جسمانی مانند نگه داشتن ونوازش شدن
۱۰-دلبستگی نا مناسب به اشیا
۱۱-فقدان یا کمبود تماس چشمی
۱۲-فقدان ترس از موقعیت های خطرناک ویا انجام رفتارهای پرخطر
۱۳-بی توجهی به صحبت دیگران انگار صدای آنها رانمیشنود
۱۴-حساسیت به صداها بخصوصی صدای سشوار ،لباسشویی ویا آژیرها
۱۵-حساسیت به بوها (شدید یا ملایم )
۱۶-تحمل زیاد درد

تــاثیر اخـتلال پـردازش حسی در مهــارتهــای حرکـتی در کودکان اوتیستیک:

۱-موقعیت ها وحالت های وسواسی به بدن خود دارد
۲-عدم توانایی در قرارگرفتن دریک وضعیت ثابت وحرکت کلیشه ای وبی هدف در محیط
۳-خام حرکتی یا به اصطلاح عامیانه دست وپا چلفتی بودن در مهارتهای حرکتی درشت
۴-تعادل پایینی وضعیف
۵-داشتن مهارتهای حرکتی ظریف پایین برای مثال داشتن مشکلاتی در گرفتن مداد و نوشتن
۶-انجام حرکتهای تکراری
۷-اختلال خواب
۸-بالا وپایین پریدن ، تکان تکان خوردن وبیش از حد به دور خود چرخیدن
۹-خیلی زود خسته شدن دریک فعالیت (تحمل کاری پایین )
۱۰-دستورپذیری پایین
۱۱-زیاد زمین خوردن
۱۲-ناراحتی دربالا از جایی یا ترس از ارتفاع
۱۳-چالش برانگیزبودن دست غالب (دست راست بودن یا دست چپ بودن )

تــاثیر اختلال پــردازش حـسی در مهــارتهــای اجتــماعی :

۱-کاهش توانایی ارتباط برقرارکردن باهمسالان (ناتوانی وضعف در دوست یابی )
۲-انزوای اجتماعی
۳-افسردگی
۴-اضطراب
۵-پرخاشگری
۶-ترس از اجتماعات وعدم توانایی در نقش پذیری در اجتماع
۷-اجتناب ازحضور وباقی ماندن در گروههای بزرگ
۸-ترس ازلمس شدن
۹-فقدان یاضعف در مهارتهای کلامی
۱۰-اعتماد به نفس عزت نفس پایین

اثــرات دراز مــدت اخـــتلال پــردازش حسی در کــودک مــبتلا به اوتیسم :

۱-انرژی وسطح فعالیت بالا : عدم توانایی نشستن دریک مکان مشخص وانجام فعالیت های پرخطر
۲-انرژی وسطح فعالیت پایین : این کودکان ممکن است کسل وخموده به نظر برسند وتمایلی به درگیر شدن با دنیای اطراف وفعالیت روزمره ندارند .
۳-انجام رفتارهای اغلب تکانشی : عدم توانایی کنترل تکانه های رفتاری برای بلند شدن از روی صندلی وکنترل رفتار خود وداشتن رفتارهای تهاجمی بدون فکر کردن به آن رفتار بروز داده شده
۴-توجه وتمرکز بسیار پایین وبسیارکوتاه : این کودکان ممکن است نتوانند بر سر یک فعالیت در مدت زمان مشخصی باقی بمانند وباهرمحرک صوتی ،
دیداری و ….. پریشان میگردند.
۵-مقاومت درمقابل افراد یا موقعیت های ناآشنا : مضطرب شدن در اثر رویارویی با افراد ناآشنا ویا شرکت در فعالیت های جدید
۶-چالش برانگیز بودن انتقال ازفعالیتی به فعالیت دیگر : این کودکان ممکن است در حین تغییر فعالیت ها دچار پریشانی گردیده واقدام به پرتاب کردن اشیا کنند ویا ممکن است برای رفتن به حمام ،به رختخواب رفتن ویا رفتن به سرمیز غذا مقاومت کنند.
۷-مشکلات عاطفی : این کودکان به دلیل نقص در پردازش حس دارای خود پنداره وعزت نفس پایین هستند وبه یک انتقاد ویا اخم ویا….هم حساس باشند
۸-ضعف درپردازش وپایین بودن عکس العمل
۹-ضعف درمهارتهای بازی
۱۰-داشتن مشکلاتی درانجام فعالیت های روزانه زندگی
۱۱-پژواک گویی ( تکرارکلمات یا قطعاتی ازفیلم ها که بخشی ازمکالمه نیستند)
۱۲-تمایل به تنهایی

علایم ذکر شده ممکن است بطور کامل دریک کودک اوتیستیک دیده شود ویابخشی ازاین علایم را داشته باشد که نشان دهنده تفاوت سطح این کودکان میباشد که مشخصا کودکی که علایم کمتری دارد شدت اختلالش کمتر است