اختلال طیف اوتیسم شرایط عصبی است که بر مغز و توانایی آن برای عملکرد تأثیر می گذارد. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است مشکلاتی مانند رفتارهای تکراری و محدود، مشکلات گفتاری، ارتباطی و تمرکز را تجربه کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم همچنین ممکن است با مشکلات رشدی، مشکلات یادگیری همراه با محدودیت مهارت های اجتماعی مواجه شوند. یک برنامه توانبخشی جامع و اختصاصی می تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا زندگی عملکردی و سازنده تری داشته باشند. مرکز توانبخشی اوتیسم به عنوان بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران از مداخلات گسترده ای برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال بهره می گیرد.

خدمات درمانی و مداخله ای اوتیسم

درمان‌های فعلی برای اختلال طیف اوتیسم (ASD) به دنبال کاهش علائمی هستند که با عملکرد روزانه و کیفیت زندگی تداخل دارند. اوتیسم روی هر فردی بصورت متفاوت تأثیر می‌گذارد به این معنی که افراد مبتلا به اوتیسم دارای نقاط قوت و چالش‌های منحصر به فرد و نیازهای درمانی متفاوتی هستند.

بهترین درمان‌ها را می‌توان در مراکز توانبخشی اوتیسم، در منزل یا در ترکیبی از تنظیمات انجام داد. مهم است که ارائه دهندگان با یکدیگر و فرد مبتلا به اوتیسم و خانواده اش ارتباط برقرار کنند تا مطمئن شوند که اهداف و پیشرفت درمان مطابق انتظارات است.

همانطور که افراد مبتلا به اوتیسم از دبیرستان خارج می شوند و به بزرگسالی می رسند، خدمات اضافی می تواند به بهبود سلامت و عملکرد روزانه کمک کند و مشارکت اجتماعی و جامعه را تسهیل کند. برای برخی، ممکن است به حمایت هایی برای ادامه تحصیل، تکمیل آموزش شغلی، یافتن شغل و مسکن و حمل و نقل مطمئن نیاز باشد.

انواع درمان توانبخشی اوتیسم

انواع مختلفی از بهترین تکنیک های درمانی در مرکز توانبخشی اوتیسم برای افراد مبتلا به اوتیسم وجود دارد. این درمان ها به طور کلی می توانند به دسته های زیر تقسیم شوند، اگرچه برخی از درمان ها بیش از یک رویکرد را شامل می شوند:

-رفتاری

-رشدی

-آموزشی

-اجتماعی-روابطی

-فارماکولوژیک

-روانشناسی

-مکمل و جایگزین

رویکردهای رفتاری

رویکردهای رفتاری با درک آنچه قبل و بعد از رفتار اتفاق می افتد، بر تغییر رفتارها تمرکز می کنند. رویکردهای رفتاری بیشترین شواهد را برای درمان علائم اوتیسم دارند. آنها به طور گسترده ای در بین مربیان و متخصصان مراقبت های بهداشتی پذیرفته شده اند و در بسیاری از مراکز توانبخشی اوتیسم و کلینیک های درمانی استفاده می شوند. یک درمان رفتاری قابل توجه برای افراد مبتلا به اوتیسم، تحلیل رفتار کاربردی (ABA) نام دارد. ای بی ای رفتارهای دلخواه را تشویق می کند و از رفتارهای نامطلوب برای بهبود مهارت های مختلف جلوگیری می کند. پیشرفت ردیابی و اندازه گیری می شود. دو سبک آموزشی ABA عبارتند از آموزش آزمایشی گسسته (DTT) و آموزش پاسخ محوری (PRT).

DTT- از دستورالعمل های گام به گام برای آموزش رفتار یا پاسخ دلخواه استفاده می کند. درس ها به ساده ترین بخش های خود تقسیم می شوند و پاسخ ها و رفتارهای مورد نظر پاداش می گیرند. پاسخ ها و رفتارهای ناخواسته نادیده گرفته می شود.

PRT- در یک محیط طبیعی به جای محیط کلینیک انجام می شود. هدف PRT بهبود چند “مهارت محوری” است که به فرد کمک می کند بسیاری از مهارت های دیگر را بیاموزد. یکی از نمونه های یک مهارت محوری، شروع ارتباط با دیگران است.

رویکردهای رشدی

رویکردهای رشدی بر بهبود مهارت‌های رشدی خاص مانند مهارت‌های زبانی، مهارت‌های فیزیکی یا طیف وسیع‌تری از توانایی‌های رشدی به هم پیوسته تمرکز دارند. رویکردهای رشدی اغلب با رویکردهای رفتاری ترکیب می شوند. رایج ترین درمان رشدی برای افراد مبتلا به اوتیسم، گفتار و زبان درمانی است. گفتار و زبان درمانی به بهبود درک و استفاده فرد از گفتار و زبان کمک می کند. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم به صورت کلامی ارتباط برقرار می کنند. دیگران ممکن است از طریق استفاده از علائم، حرکات، تصاویر یا یک دستگاه ارتباط الکترونیکی ارتباط برقرار کنند.

کاردرمانی مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که به فرد کمک می‌کند تا حد امکان مستقل زندگی کند. مهارت ها ممکن است شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و ارتباط با افراد باشد. کاردرمانی همچنین می تواند شامل موارد زیر باشد:

–درمان یکپارچه‌سازی حسی برای کمک به بهبود پاسخ‌ها به ورودی‌های حسی که ممکن است محدودکننده یا طاقت‌فرسا باشند.

-کاردرمانی جسمی و کاردرمانی درکی-حرکتی می‌تواند به بهبود مهارت‌های فیزیکی مانند حرکات ظریف انگشتان یا حرکات بزرگتر تنه و بدن کمک کند.

مدل دنور شروع اولیه (ESDM) یک رویکرد رشدی گسترده بر اساس اصول تحلیل رفتار کاربردی است. برای کودکان ۱۲ تا ۴۸ ماهه استفاده می شود. والدین و درمانگران از بازی، تبادلات اجتماعی و توجه مشترک در محیط های طبیعی برای بهبود مهارت های زبانی، اجتماعی و یادگیری استفاده می کنند.

رویکردهای آموزشی

درمان های آموزشی در یک محیط کلاس درس اجرا می شود. یکی از انواع رویکردهای آموزشی، رویکرد درمان و آموزش کودکان اوتیستیک و معلولان ارتباطی مرتبط (TEACCH) است. TEACCH بر این ایده استوار است که افراد مبتلا به اوتیسم در سازگاری و یادگیری بصری پیشرفت می کنند. این به معلمان راه هایی برای تنظیم ساختار کلاس و بهبود نتایج تحصیلی و سایر نتایج ارائه می دهد به عنوان مثال روال های روزانه را می توان نوشت یا ترسیم کرد و در دید واضح قرار داد. مرزها را می توان در اطراف ایستگاه های یادگیری تنظیم کرد. دستورالعمل های شفاهی را می توان با دستورالعمل های بصری یا نمایش های فیزیکی تعریف کرد.

رویکردهای روابط اجتماعی

درمان‌های روابط اجتماعی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و ایجاد پیوندهای عاطفی تمرکز دارند. برخی از رویکردهای اجتماعی-روابطی شامل والدین یا مربیان همسالان است.

-مدل رشدی که والدین و درمانگران را تشویق می‌کند تا از علایق فرد برای گسترش فرصت‌های ارتباطی پیروی کنند.

-مدل مداخله رشدی روابط شامل فعالیت‌هایی است که انگیزه، علاقه و توانایی‌ها را برای مشارکت در تعاملات اجتماعی مشترک افزایش می‌دهد.

-داستان‌های اجتماعی توضیحات ساده‌ای از آنچه در یک موقعیت اجتماعی باید انتظار داشت را ارائه می‌کند.

-گروه‌های مهارت‌های اجتماعی فرصت‌هایی را برای افراد مبتلا به اوتیسم فراهم می‌کنند تا مهارت‌های اجتماعی را در یک محیط ساختاریافته تمرین کنند.

رویکردهای دارویی

هیچ دارویی وجود ندارد که علائم اصلی اوتیسم را درمان کند. برخی از داروها علائم همزمانی را که می‌توانند به عملکرد بهتر افراد مبتلا به اوتیسم کمک کنند، درمان می‌کنند. برای مثال دارو ممکن است به مدیریت سطوح بالای انرژی، ناتوانی در تمرکز یا رفتار آسیب‌رسان به خود مانند ضربه زدن به سر یا گاز گرفتن دست کمک کند. دارو همچنین می تواند به مدیریت شرایط روانی همزمان مانند اضطراب یا افسردگی، علاوه بر شرایط پزشکی مانند تشنج، مشکلات خواب، معده یا سایر مشکلات گوارشی کمک کند.

هنگام در نظر گرفتن استفاده از دارو، مهم است که با پزشکی که در درمان افراد مبتلا به اوتیسم تجربه دارد، کار کنید. این امر هم در مورد داروهای تجویزی و هم برای داروهای بدون نسخه صدق می کند. افراد، خانواده ها و پزشکان باید برای نظارت بر پیشرفت و واکنش ها با یکدیگر همکاری کنند تا مطمئن شوند که عوارض جانبی منفی دارو بیشتر از فواید نیست.

رویکردهای روانشناختی

رویکردهای روانشناختی می تواند به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا با اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان کنار بیایند. درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از رویکردهای روانشناختی است که بر یادگیری ارتباط بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. در طول CBT، یک درمانگر و فرد با هم کار می کنند تا اهداف را شناسایی کنند و سپس نحوه تفکر فرد در مورد یک موقعیت را تغییر دهند تا نحوه واکنش آنها به موقعیت را تغییر دهند.

درمان های مکمل و جایگزین

برخی از افراد و والدین از درمان هایی استفاده می کنند که در هیچ یک از دسته های دیگر قرار نمی گیرند. این درمان‌ها به عنوان درمان‌های تکمیلی و جایگزین اوتیسم شناخته می‌شوند. درمان های مکمل و جایگزین اغلب برای تکمیل رویکردهای سنتی تر استفاده می شود. آنها ممکن است شامل رژیم‌های غذایی خاص، مکمل‌های گیاهی، مراقبت‌های کایروپراکتیک، حیوان‌درمانی، هنردرمانی، تمرکز حواس یا درمان‌های آرامش‌بخش باشند. افراد و خانواده ها باید همیشه قبل از شروع یک درمان مکمل و جایگزین با پزشک خود صحبت کنند.

ممکن است درمان های دیگری برای افراد مبتلا به اوتیسم وجود داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با بهترین دکتر متخصص اوتیسم صحبت کنید.

برنامه های مرکز توانبخشی اوتیسم

هر فردی علائم مشخص و متفاوتی را نشان می‌دهد بنابراین ایجاد یک برنامه توانبخشی مناسب برای افراد مبتلا به اوتیسم کار دشواری است و نیاز به تجربه و دانش بالایی دارد. اما برخی از اصول اساسی وجود دارد که توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم بر آنها استوار است. یک برنامه توانبخشی جامع شامل خدمات گفتاردرمانی، کاردرمانی، حمایت آموزشی، رفتار درمانی، گروه درمانی به علاوه تعدادی از مداخلات دیگر برای کمک به کودکان و والدین خواهد بود. برنامه های مرکز توانبخشی اوتیسم نیازهای کودک را هدف قرار می دهد که به شرح ذیل می لاشد:

-مهارت های درکی و شناختی: با کاردرمانی ذهنی

-مهارت های گفتاری و ارتباطی: با گفتار و زبان درمانی

-عملکردهای حرکتی درشت: با کاردرمانی جسمی و درکی-حرکتی

-عملکرد حرکتی ریز: با دست ورزی و تقویت مهارت های ریز انگشتی

-مهارت های تعامل اجتماعی: با مشاوره، سناریوهای شبیه سازی شده، بازی درمانی و گروه درمانی

-مهارت های توجه و تمرکز: با اتاق تاریک و اتاق شنیداری

-پردازش حسی: با کاردرمانی حسی، ماساژ درمانی و سنسوری روم

مراقبت از مراقبین

در کنار ارائه مراقبت های توانبخشی به کودک، یکی دیگر از جنبه های مهم مداخله، حمایت از مراقبان کودک است، زیرا می تواند از نظر جسمی و عاطفی کار بسیار خسته کننده ای باشد. همچنین یک مراقب آگاه می‌تواند با رویکرد مناسب، بهبودهای فوق‌العاده‌ای در وضعیت کودک اوتیسم ایجاد کند. برای ایجاد این امکان، مداخله آموزشی و مشاوره سرپرستی را نیز پیش بینی می کند.

پیدا کردن مداخله مناسب برای کودک مبتلا به اوتیسم گاهی اوقات می‌تواند چالش برانگیز باشد اما یک برنامه توانبخشی جامع باید بتواند از طریق ارزیابی اولیه کامل از وضعیت کودک بر این چالش غلبه کند. ارزیابی اولیه می تواند به عنوان پایه ای برای ایجاد یک پیش آگهی سفارشی و موثر برای کودک عمل کند. یک برنامه توانبخشی موفق می تواند کودک مبتلا به اوتیسم را قادر سازد مکانیسم های مقابله ای فردی را ایجاد کند. این به نوبه خود می تواند آنها را به سمت زندگی سوق دهد که از نظر کیفیت با زندگی هر کودک معمولی قابل مقایسه است.