اوتیسم یک اختلال عصبی-رشدی است که بر نحوه ارتباط و تعامل فرد با جهان تأثیر میگذارد. علائم اوتیسم میتواند شامل مشکلات ارتباطی، رفتاری و احساسی باشد که به شدتهای مختلفی بروز میکند. یکی از عواملی که میتواند در مدیریت علائم اوتیسم تأثیرگذار باشد، تغذیه است. برخی غذاها ممکن است علائم اوتیسم را تشدید کنند. در این مقاله، به بررسی غذاهای مضر برای اوتیسم و تأثیر آنها بر سلامت فردی میپردازیم.
تأثیر تغذیه بر اوتیسم
بسیاری از مطالعات نشان دادهاند که رژیم غذایی میتواند نقش مهمی در بهبود یا تشدید علائم اوتیسم داشته باشد. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به برخی مواد غذایی حساسیت بیشتری داشته باشند یا مشکلات گوارشی خاصی را تجربه کنند. برخی غذاها میتوانند باعث تشدید علائم رفتاری و احساسی شوند و کیفیت زندگی این افراد را کاهش دهند. در ادامه، به غذاهایی اشاره میکنیم که ممکن است برای افراد مبتلا به اوتیسم مضر باشند.
–گلوتن، پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت میشود. برخی تحقیقات نشان میدهند که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است حساسیت یا عدم تحمل گلوتن داشته باشند. برخی از والدین گزارش دادهاند که پس از حذف گلوتن از رژیم غذایی کودک مبتلا به اوتیسم، علائم رفتاری و ارتباطی او بهبود یافته است.
این امر به این دلیل است که برخی افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است سندروم روده نشتی (leaky gut syndrome) داشته باشند، که گلوتن میتواند آن را تشدید کند و باعث افزایش التهاب در بدن و مغز شود. از این رو، توصیه میشود که رژیم غذایی بدون گلوتن برای این افراد در نظر گرفته شود.
–کازئین یکی دیگر از پروتئینهایی است که معمولاً در محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست یافت میشود. مشابه گلوتن، برخی از افراد مبتلا به اوتیسم به کازئین نیز حساسیت دارند. پروتئین کازئین میتواند بر عملکرد مغز تأثیر منفی بگذارد و علائم اوتیسم را بدتر کند.
رژیمهای غذایی بدون گلوتن و کازئین (GF/CF) به عنوان یک راهکار محبوب برای کاهش علائم اوتیسم در برخی افراد شناخته شدهاند. حذف این مواد غذایی ممکن است به بهبود عملکرد شناختی و رفتاری افراد کمک کند.
-شکر و مواد قندی، غذاهای حاوی شکر و مواد قندی مانند نوشابه، آبمیوههای صنعتی و شیرینیها میتوانند بر رفتار و تمرکز افراد مبتلا به اوتیسم تأثیر منفی بگذارند. شکر به سرعت سطح قند خون را افزایش میدهد و میتواند نوسانات احساسی، تحریکپذیری و بیقراری را تشدید کند.
همچنین، بسیاری از محصولات قندی حاوی مواد افزودنی و نگهدارندههایی هستند که ممکن است برای افراد مبتلا به اوتیسم مضر باشند. بنابراین، محدود کردن مصرف شکر و جایگزینی آن با منابع طبیعیتر و سالمتر میتواند به کنترل علائم اوتیسم کمک کند.
-مواد افزودنی و نگهدارندهها: مواد افزودنی، رنگهای مصنوعی و نگهدارندههای موجود در غذاهای فرآوری شده میتوانند تأثیرات منفی بر سلامت کودکان و افراد مبتلا به اوتیسم داشته باشند. برخی از این مواد مانند گلوتامات مونو سدیم (MSG) و آسپارتام میتوانند باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و تحریکپذیری شوند.
این مواد شیمیایی ممکن است موجب اختلال در عملکرد سیستم عصبی شوند و بر تمرکز و توجه فرد تأثیر منفی بگذارند. به همین دلیل، توصیه میشود که از غذاهای طبیعی و غیر فرآوری شده استفاده شود و مصرف غذاهای آماده و کنسروی محدود شود.
-سویا و محصولات حاصل از آن مانند سس سویا و توفو نیز ممکن است برای برخی افراد مبتلا به اوتیسم مضر باشند. فیتواستروژنهای موجود در سویا ممکن است تعادل هورمونی را مختل کنند و بر عملکرد مغز تأثیر بگذارند. علاوه بر این، سویا یکی از موادی است که به طور گستردهای در محصولات فرآوری شده یافت میشود و اغلب با مواد شیمیایی ترکیب میشود که میتواند باعث تشدید علائم اوتیسم شود.
-غذاهای حاوی چربیهای اشباع و ترانس: غذاهای حاوی چربیهای اشباع و ترانس مانند فستفودها، چیپس و انواع شیرینیهای صنعتی میتوانند به سلامت قلب و عروق آسیب بزنند و همچنین بر مغز و رفتار تأثیر منفی بگذارند. چربیهای ترانس باعث التهاب در بدن میشوند و ممکن است علائم رفتاری مانند اضطراب و تحریکپذیری را در افراد مبتلا به اوتیسم تشدید کنند.
راهکارهایی برای بهبود تغذیه در اوتیسم
تغذیه مناسب میتواند نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم داشته باشد. در ادامه به برخی راهکارهای تغذیهای مفید اشاره میکنیم:
- استفاده از غذاهای طبیعی: مصرف میوهها، سبزیجات تازه و مواد غذایی غیر فرآوری شده میتواند به بهبود سلامت عمومی و کاهش علائم اوتیسم کمک کند.
- رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین: حذف گلوتن و کازئین از رژیم غذایی میتواند به بهبود عملکرد شناختی و کاهش علائم رفتاری کمک کند.
- افزایش مصرف امگا-۳: اسیدهای چرب امگا-۳ که در ماهیهای چرب، گردو و بذر کتان یافت میشوند، میتوانند بر بهبود عملکرد مغز و کاهش التهاب کمک کنند.
- مصرف پروبیوتیکها: پروبیوتیکها به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک میکنند و ممکن است برای افرادی که مشکلات رودهای دارند، مفید باشند.
نتیجهگیری
تغذیه نقشی حیاتی در مدیریت و کنترل علائم اوتیسم دارد. برخی غذاها میتوانند علائم اوتیسم را تشدید کنند و کیفیت زندگی فرد را کاهش دهند. با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و حذف مواد غذایی مضر مانند گلوتن، کازئین، شکر و مواد افزودنی، میتوان به بهبود رفتار، ارتباطات و عملکرد شناختی افراد مبتلا به اوتیسم کمک کرد. مهم است که والدین و مراقبان این افراد با یک متخصص تغذیه مشورت کنند تا بهترین رژیم غذایی را بر اساس نیازهای فردی تنظیم کنند.