نوزادانی که قبل از تکامل کامل در هفته‌های پایانی بارداری به دنیا می‌آیند، به دلیل نارس بودن اندام‌ها و سیستم‌های حیاتی بدن، به‌ویژه مغز و دستگاه عروقی، با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند. یکی از این چالش‌ها خونریزی مغزی است که به‌دلیل ساختارهای ناپایدار مغز و عروق خونی در نوزادان نارس رخ می‌دهد. خونریزی مغزی در این نوزادان می‌تواند به مشکلاتی در رشد و توسعه فیزیکی، ذهنی و عاطفی آن‌ها منجر شود.
خونریزی مغزی در نوزادان نارس چیست؟
خونریزی مغزی به وضعیت غیرعادی گفته می‌شود که در آن خون به داخل مغز نشت کرده و موجب تخریب سلول‌های مغزی و بافت‌های اطراف می‌شود. این اتفاق به‌ویژه در نوزادان نارس که دارای رگ‌های خونی نازک و شکننده هستند، شایع‌تر است. عوامل مختلفی همچون ناپایداری فشار خون، مشکلات تنفسی و نارسایی اکسیژن رسانی می‌توانند خطر خونریزی مغزی را در این نوزادان افزایش دهند. خونریزی مغزی در نوزادان نارس به درجات مختلفی تقسیم می‌شود:
- درجه ۱ و ۲: خونریزی خفیف که به ندرت موجب مشکلات جدی می‌شود.
- درجه ۳ و ۴: خونریزی شدیدتر که احتمال بروز عوارض جدی در آینده را افزایش می‌دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص به مقاله مشکلات نوزادان نارس در بزرگسالی مراجعه فرمایید.
عوارض خونریزی مغزی در نوزادان نارس
خونریزی مغزی ممکن است به طیف وسیعی از عوارض جسمی، حسی، شناختی و رفتاری منجر شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
۱. فلج مغزی (Cerebral Palsy)
یکی از مهم‌ترین عوارض خونریزی مغزی در نوزادان نارس، فلج مغزی است. این بیماری باعث اختلال در حرکات بدن و ایجاد اسپاسم یا ضعف عضلانی می‌شود. فلج مغزی می‌تواند به درجات مختلفی بروز کند و بسته به شدت خونریزی، نوزاد ممکن است با محدودیت‌های حرکتی و نیاز به درمان‌های مستمر مواجه شود.
۲. اختلالات حسی و حرکتی
خونریزی مغزی می‌تواند منجر به اختلالات حسی و حرکتی در کودکان شود. این نوزادان ممکن است در شناخت محرک‌های حسی مانند صدا، نور، و لمس دچار مشکل شوند و در رشد حرکات ابتدایی مانند نشستن، چهار دست‌وپا رفتن و راه رفتن با تأخیر روبه‌رو شوند.
۳. تأخیر در رشد شناختی و گفتاری
عوارض خونریزی مغزی می‌تواند به تاخیر در رشد شناختی و مشکلات گفتاری در کودکان منجر شود. این نوزادان ممکن است در یادگیری، درک و بیان زبان دچار مشکلات جدی شوند و برای رشد زبانی و شناختی خود به حمایت ویژه نیاز داشته باشند.
۴. مشکلات رفتاری و عاطفی
خونریزی مغزی ممکن است باعث بروز اختلالات رفتاری و عاطفی شود. نوزادانی که با خونریزی مغزی شدید به دنیا آمده‌اند، در کودکی ممکن است با مشکلاتی همچون بیش‌فعالی، عدم تمرکز، و مشکلات در مدیریت هیجانات و رفتارهای خود مواجه شوند.
۵. مشکلات یادگیری و تحصیلی
کودکان نارس با سابقه خونریزی مغزی در معرض اختلال یادگیری قرار دارند. این کودکان ممکن است در محیط‌های آموزشی به چالش‌های بیشتری برخورد کنند و در مهارت‌های تحصیلی همچون خواندن، نوشتن و حل مسئله نیاز به کمک‌های ویژه داشته باشند.
نقش کاردرمانی در بهبود نوزادان نارس با عوارض خونریزی مغزی
کاردرمانی می‌تواند نقش موثری در بهبود نوزادان نارس با سابقه خونریزی مغزی داشته باشد. در ادامه به برخی از مزایای کاردرمانی برای نوزادان نارس اشاره می‌کنیم:
- بهبود مهارت‌های حرکتی: کاردرمانی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی ابتدایی را یاد بگیرند و از مشکلات حرکتی ناشی از خونریزی مغزی بهبود یابند.
- تقویت حواس و پردازش حسی: کاردرمان‌ها با ارائه تمرینات حسی به نوزادان کمک می‌کنند تا به محرک‌های محیطی پاسخ بهتری دهند و توانایی‌های حسی خود را بهبود بخشند.
- تقویت مهارت‌های شناختی و زبانی: جلسات کاردرمانی می‌تواند به نوزادان نارس کمک کند تا مهارت‌های شناختی و زبانی خود را توسعه دهند و در آینده با مشکلات کمتری مواجه شوند.
- افزایش استقلال فردی: کاردرمانی به این نوزادان کمک می‌کند تا با رشد بهتر و توانایی‌های حرکتی و شناختی بالاتر، استقلال فردی بیشتری پیدا کنند.
مرکز کاردرمانی دکتر حسینی سیانکی
مرکز کاردرمانی دکتر حسینی سیانکی به‌عنوان یکی از مراکز پیشرو در درمان مشکلات نوزادان نارس با عوارض خونریزی مغزی شناخته می‌شود. این مرکز با بهره‌گیری از متخصصین مجرب و امکانات پیشرفته، ارزیابی دقیقی از وضعیت حسی، حرکتی و شناختی نوزادان انجام می‌دهد و برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده ارائه می‌دهد.
خدمات مرکز تخصصی کاردرمانی تهران تحت سرپرستی دکتر حسینی سیانکی برای نوزادان نارس شامل موارد زیر است:
- ارزیابی تخصصی وضعیت حرکتی و حسی
- برنامه‌های توانبخشی متناسب با نیازهای هر نوزاد
- آموزش به والدین برای ایجاد محیط حمایتی و آموزشی در خانه
- پیگیری منظم و بلندمدت برای ارزیابی پیشرفت‌های کودک و اعمال تغییرات لازم در برنامه درمانی
نتیجه‌گیری
خونریزی مغزی در نوزادان نارس می‌تواند منجر به عوارض جدی و بلندمدت شود که ممکن است بر تمام جنبه‌های رشد کودک تأثیر بگذارد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و استفاده از روش‌های درمانی همچون کاردرمانی، می‌توان کیفیت زندگی و توانمندی‌های این نوزادان را بهبود بخشید. مرکز کاردرمانی دکتر حسینی سیانکی با تجربه گسترده در حوزه توانبخشی نوزادان نارس و امکانات تخصصی، خدمات ارزشمندی را برای این نوزادان ارائه می‌دهد و نقش موثری در بهبود شرایط آن‌ها ایفا می‌کند.