یکی از مراحل مهم در رشد جسمی و حرکتی نوزاد، توانایی نشستن مستقل است. نشستن اولین قدم به سوی حرکت مستقل کودک است و نشان‌دهنده پیشرفت در رشد عضلات و تعادل بدن می‌باشد. اما در برخی موارد، ممکن است تاخیر در نشستن نوزاد مشاهده شود که می‌تواند نگرانی‌هایی را برای والدین ایجاد کند. این موضوع به دلایل مختلفی بستگی دارد که در این مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. همچنین راهکارهایی نظیر آموزش نشستن به کودکان و استفاده از کاردرمانی برای نشستن کودک را معرفی می‌کنیم که می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
زمان طبیعی نشستن نوزاد
قبل از بررسی علت‌های تاخیر، باید بدانیم که نشستن نوزاد در چه زمانی باید به صورت طبیعی رخ دهد. معمولاً نوزادان بین ۴ تا ۷ ماهگی یاد می‌گیرند با کمک دست‌ها یا والدین بنشینند و بین ۸ تا ۹ ماهگی، قادر به نشستن بدون نیاز به کمک خواهند بود.
هرچند تفاوت‌های فردی بین نوزادان وجود دارد و برخی نوزادان ممکن است دیرتر از دیگران به این مرحله برسند، اما اگر تا سن ۱۰ ماهگی نوزاد شما هنوز نمی‌تواند بدون کمک بنشیند، ممکن است تاخیر در نشستن رخ داده باشد و بررسی بیشتر لازم است تا علت تاخیر حرکتی در کودکان مشخص شود.
دلایل تاخیر در نشستن نوزاد
عوامل مختلفی می‌توانند باعث تأخیر در نشستن نوزاد شوند. برخی از دلایل شایع عبارتند از:
- ضعف عضلانی (هیپوتونی): یکی از دلایل رایج تاخیر در نشستن، ضعف عضلانی یا هیپوتونی است. نوزادانی که دچار این مشکل هستند، دارای عضلات ضعیف‌تر از حد معمول هستند که باعث می‌شود نتوانند تعادل لازم برای نشستن را حفظ کنند. این مشکل ممکن است ناشی از شرایط ژنتیکی یا مواردی مانند زایمان زودرس باشد.
- اختلالات عصبی و مغزی: برخی از نوزادان ممکن است به علت اختلالات عصبی مانند فلج مغزی یا سایر مشکلات مرتبط با سیستم عصبی مرکزی دچار تأخیر در نشستن شوند. این شرایط می‌تواند بر هماهنگی حرکتی و قدرت عضلات تأثیر بگذارد.
- مشکلات رشدی: برخی از نوزادان ممکن است دچار مشکلاتی در رشد کلی بدن باشند که باعث تأخیر در نشستن می‌شود. این مشکلات ممکن است شامل تاخیر در سایر جنبه‌های رشد حرکتی نیز باشد، مانند تاخیر در یادگیری خزیدن یا ایستادن.
- نقصات مادرزادی: وجود برخی نقایص مادرزادی می‌تواند بر توانایی نوزاد برای نشستن تأثیر بگذارد. این نقایص ممکن است بر رشد عضلات، استخوان‌ها یا مفاصل تأثیرگذار باشند و باعث تأخیر در یادگیری مهارت‌های حرکتی اولیه مانند نشستن شوند.
- کمبود تمرینات حرکتی: تمرین نکردن کافی برای نوزادان نیز می‌تواند منجر به تأخیر در نشستن شود. کودکان برای یادگیری مهارت‌هایی مانند نشستن، نیاز به فرصت‌های زیادی برای تمرین دارند. قرار دادن نوزاد در موقعیت‌های مناسب و تشویق او به تلاش برای نشستن، نقش مهمی در پیشرفت او دارد.
نشانه‌های تاخیر در نشستن نوزاد
اگر نوزاد شما تا سن ۱۰ ماهگی هنوز نمی‌تواند بدون کمک بنشیند، ممکن است نشانه‌هایی از تاخیر در نشستن وجود داشته باشد. همچنین اگر نوزاد در نشستن بدون تکیه‌گاه مشکل داشته و به راحتی به طرفین یا عقب می‌افتد، این ممکن است نشان‌دهنده ضعف عضلانی یا مشکلات حرکتی باشد.
راهکارهایی برای کمک به نوزادان با تأخیر در نشستن
در صورتی که نشانه‌هایی از تأخیر در نشستن نوزاد مشاهده می‌کنید، لازم است برای کمک به کودک و بهبود توانایی‌های حرکتی او، اقدامات خاصی انجام دهید. در ادامه به برخی از راهکارهای مؤثر اشاره می‌کنیم:
۱. آموزش نشستن به کودکان:
لازم به ذکر است که آموزش نشستن به کودکان از طریق تمرینات و فعالیت‌های ساده می‌تواند به پیشرفت مهارت‌های حرکتی کمک کند. تمرینات مربوط به نشستن معمولاً بر تقویت عضلات کمر، شکم و باسن تمرکز دارند.
برخی از تمرینات موثر برای آموزش نشستن:
- قرار دادن نوزاد روی یک سطح نرم: نوزاد را روی زمین یا یک سطح نرم قرار دهید و با استفاده از اسباب‌بازی‌ها او را تشویق کنید که به جلو خم شود و تلاش کند تا با دست‌های خود پشتیبانی کند.
- استفاده از بالش برای حمایت: برای شروع، می‌توانید از بالش‌های دور نوزاد استفاده کنید تا تعادل او حفظ شود و او به تدریج بتواند بدون حمایت بنشیند.
- نشستن در موقعیت‌های مختلف: با قرار دادن نوزاد در موقعیت‌های مختلف، مانند روی پاهای والدین، به او کمک کنید تا عضلات لازم برای نشستن را تقویت کند.
۲. کاردرمانی برای نشستن کودک:
کاردرمانی برای نشستن کودک یکی از روش‌های تخصصی برای کمک به کودکان با تأخیر در رشد حرکتی است. کاردرمانی برای نشستن کودک می‌تواند به تقویت عضلات، بهبود تعادل و افزایش هماهنگی حرکات کمک کند.
مزایای کاردرمانی برای نشستن:
- تقویت عضلات کلیدی: کاردرمانگرها از تمرینات ویژه‌ای استفاده می‌کنند که به تقویت عضلات کمر، شکم و عضلات پشت کمک می‌کند. این عضلات برای حفظ تعادل و نشستن کودک بسیار مهم هستند.
- تمرینات تعادلی: کاردرمانگران تمریناتی را به کودک می‌آموزند که باعث بهبود تعادل می‌شود. این تمرینات معمولاً شامل حرکاتی مانند خم شدن به جلو و عقب یا به طرفین است که به کودک کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کند.
- استفاده از ابزارهای کمکی: در برخی موارد، کاردرمانگرها ممکن است از وسایل کمکی مانند توپ‌های تعادلی یا بالشتک‌ها برای بهبود تعادل و تقویت عضلات کودک استفاده کنند.
۳. ایجاد محیط حمایتی در خانه:
والدین می‌توانند با ایجاد محیطی مناسب در خانه به پیشرفت کودک کمک کنند. فراهم کردن فضایی ایمن و مناسب برای تمرینات حرکتی و بازی‌های تعاملی می‌تواند نوزاد را تشویق به تلاش بیشتر برای نشستن کند.
برخی از روش‌های حمایت والدین:
- زمان بیشتری برای بازی روی شکم (Tummy Time): قرار دادن نوزاد در وضعیت بازی روی شکم می‌تواند به تقویت عضلات گردن، کمر و شکم کمک کند که برای نشستن ضروری هستند.
- تشویق به حرکت و تلاش برای نشستن: والدین می‌توانند با استفاده از اسباب‌بازی‌های جذاب و قرار دادن آن‌ها در مکانی که کودک نیاز به تلاش برای رسیدن به آن دارد، او را تشویق به حرکت و تلاش برای نشستن کنند.
۴. مشاوره با پزشک یا متخصصین رشد کودک:
در صورتی که تاخیر در نشستن نوزاد ادامه‌دار باشد یا علائم دیگری از تاخیر در رشد مشاهده شود، مراجعه به پزشک متخصص اطفال یا کاردرمانگر توصیه می‌شود. پزشکان می‌توانند با بررسی وضعیت کودک و انجام آزمایشات مختلف، علت دقیق تاخیر را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهند.
نتیجه‌گیری
تاخیر در نشستن نوزاد ممکن است ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله ضعف عضلانی، اختلالات عصبی یا کمبود تمرینات حرکتی. با این حال، والدین می‌توانند با استفاده از تمرینات مناسب و بهره‌گیری از کاردرمانی برای نشستن کودک به بهبود این وضعیت کمک کنند. آموزش نشستن به کودکان و تشویق به تمرینات حرکتی از سنین اولیه می‌تواند نقش مهمی در تقویت عضلات و تعادل آن‌ها ایفا کند.
اگر نگران تاخیر در رشد حرکتی کودک خود هستید، مهم است که با پزشک یا متخصص کاردرمانی مشورت کنید تا بهترین راهکارهای ممکن برای کمک به پیشرفت کودک ارائه شود. بنابراین همین حالا با مرکز تخصصی درمان تاخیر حرکتی تماس بگیرید.