چرخاندن وسایل و اشیا توسط کودکان ممکن است رفتاری عادی به نظر برسد، اما در برخی موارد میتواند نشانهای از نیاز به توجه بیشتر باشد. بسیاری از کودکان در سنین پایین علاقهی زیادی به چرخاندن وسایل مختلف مثل درب بطری، چرخهای ماشین، یا حتی قطعات کوچک اسباببازی نشان میدهند. اما چرا کودکان به این کار علاقهمند میشوند؟ آیا این رفتار نیازمند توجه بیشتر والدین است؟ در این مقاله، به بررسی دلایل، نشانهها و راهکارهای برخورد با علاقه کودک به چرخاندن وسایل میپردازیم.
چرا کودکان به چرخاندن وسایل علاقهمند میشوند؟
علاقه کودکان به چرخاندن وسایل میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. این رفتار در اغلب مواقع طبیعی است و بخشی از مراحل رشد کودک به حساب میآید. اما گاهی اوقات این علاقه میتواند نشانهای از نیاز به تحریک حسی یا حتی یکی از علائم اختلالاتی مانند اختلال طیف اوتیسم باشد. در ادامه به دلایل اصلی این رفتار میپردازیم.
- کشف و کنجکاوی طبیعی
کودکان بهطور ذاتی کنجکاو هستند و دوست دارند دنیای اطرافشان را کشف کنند. چرخاندن وسایل یکی از روشهای موردعلاقه کودکان برای مشاهده و درک رفتارهای مختلف اشیا است. این رفتار میتواند به آنها کمک کند تا اصول فیزیکی مانند چرخش و تعادل را درک کنند. - نیاز به تحریک حسی
برخی کودکان برای ارضای نیازهای حسی خود، به رفتارهایی مانند چرخاندن وسایل متوسل میشوند. این کودکان معمولاً از مشاهده حرکت چرخشی لذت میبرند و این حرکت به آنها احساس آرامش و رضایت میدهد. کاردرمانی حسی میتواند به این کودکان کمک کند تا نیازهای حسی خود را از راههای مناسبتری تامین کنند. - نشانهای از اختلال طیف اوتیسم
یکی از علائم اختلال طیف اوتیسم، علاقه شدید به رفتارهای تکراری مانند چرخاندن وسایل است. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب به دلیل تمایل به رفتارهای روتین و تکراری، به چرخاندن وسایل علاقه نشان میدهند. اگر این رفتار با نشانههای دیگری مانند مشکل در برقراری ارتباط یا حساسیت به محرکهای محیطی همراه باشد، توصیه میشود که والدین به یک متخصص مراجعه کنند.
نشانههایی که ممکن است نیاز به توجه بیشتر داشته باشد!
اگر چه چرخاندن وسایل در کودکان یک رفتار طبیعی است، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به بررسی بیشتری داشته باشد. برخی از نشانههایی که ممکن است نشاندهنده وجود یک مشکل باشند، عبارتند از:
- چرخاندن مداوم و بدون توقف وسایل
اگر کودک بهطور مداوم و بدون تمایل به بازیهای دیگر، به چرخاندن وسایل (علاقه کودک به چرخاندن) میپردازد، این میتواند نشانهای از وجود یک مشکل باشد. - عدم واکنش به محرکهای محیطی
اگر کودک هنگام چرخاندن وسایل، به صدا یا تماس دیگران واکنشی نشان ندهد، ممکن است نیاز به بررسی دقیقتری باشد. - تمایل به تنها بودن و تکرار رفتارهای مشابه
کودکانی که بهطور مداوم وسایل را میچرخانند و از بازیهای گروهی یا فعالیتهای اجتماعی دوری میکنند، ممکن است به توجه بیشتری نیاز داشته باشند.
چگونه با علاقه کودک به چرخاندن وسایل برخورد کنیم؟
اگر متوجه شدید که کودک شما علاقه زیادی به چرخاندن وسایل دارد، با چند راهکار ساده میتوانید این رفتار را به شکل موثری مدیریت کنید.
- توجه به نیازهای حسی کودک
اگر کودک به دلیل نیازهای حسی به چرخاندن وسایل علاقهمند است، سعی کنید فعالیتهای حسی مناسب دیگری را برای او فراهم کنید. به عنوان مثال، بازی با اسباببازیهای حرکتی یا استفاده از توپهای نرم میتواند جایگزین خوبی برای چرخاندن وسایل باشد. - برنامهریزی برای فعالیتهای روزانه
تنظیم یک برنامه منظم و متنوع برای بازی و فعالیتهای کودک میتواند به او کمک کند تا انرژی خود را در مسیرهای مختلفی تخلیه کند و تمرکزش را به بازیهای متنوعی معطوف سازد. فعالیتهایی مانند نقاشی، بازیهای حرکتی و حل پازل میتوانند ذهن کودک را از رفتارهای تکراری مانند چرخاندن وسایل منحرف کنند. - بازیهای تعاملی و گروهی
کودکانی که بیشتر به بازیهای انفرادی میپردازند، ممکن است بیشتر به رفتارهای تکراری مانند چرخاندن وسایل علاقه نشان دهند. سعی کنید با بازیهای گروهی و تعاملات اجتماعی، کودک را به مشارکت با دیگران تشویق کنید. - مشاوره با کاردرمانگر
اگر متوجه شدید که این رفتار در کودک شما مداوم و شدید است، مشاوره با یک متخصص کاردرمانی میتواند بسیار مفید باشد. کاردرمانگران میتوانند از طریق تمرینات و روشهای درمانی مختلف، به کودک کمک کنند تا نیازهای حسی خود را از طریق رفتارهای مناسبتری برطرف کند.
تجربه خانوادهها و نقش کلیدی مراکز تخصصی در درمان
برخی از خانوادهها که از خدمات مراکز تخصصی مانند مراکز دکتر حسینی سیانکی بهرهبردهاند، تجربههای مثبت خود را در این زمینه به اشتراک گذاشتهاند. این مراکز با تکیه بر تخصص و تجربه بالا در حوزه کاردرمانی حسی، به کودکان کمک میکنند تا رفتارهای تکراری و ناپسند خود را کاهش دهند و بهبود قابلتوجهی در مهارتهای اجتماعی و حسیشان داشته باشند.
نظر آقای رضایی، پدر یکی از کودکان مراجعهکننده به این مراکز: “پسرم علاقه زیادی به چرخاندن وسایل داشت و نمیتوانست تمرکز خوبی روی بازیهای دیگر داشته باشد. اما پس از چند ماه کاردرمانی حسی و رژیم حسی برای کودکان در مرکز دکتر حسینی سیانکی، شاهد تغییرات مثبتی بودم. او اکنون علاقه بیشتری به بازیهای تعاملی نشان میدهد و کمتر وسایل را میچرخاند.”
چگونه مراکز تخصصی میتوانند به کودکان در کاهش رفتارهای تکراری کمک کنند؟
مراکز تخصصی مانند مرکز کاردرمانی غرب تهران و مرکز کاردرمانی شرق تهران که در زمینه کاردرمانی حسی و درمان اختلالات رفتاری کودکان فعالیت دارند، با بهکارگیری روشهای علمی و بهروز میتوانند به کودکان کمک کنند تا رفتارهای تکراری و ناپسند خود را به مرور زمان کاهش دهند. از جمله روشهای مؤثری که در این مراکز به کار میرود، عبارتند از:
- تکنیکهای کاردرمانی حسی
تمرینات کاردرمانی به کودکان کمک میکند تا از طریق تحریکات حسی مناسب، نیازهای حسی خود را به شکل سالمی تامین کنند. - بازیدرمانی و تقویت مهارتهای اجتماعی
بازی درمانی به کودکان اجازه میدهد تا به صورت غیرمستقیم با دیگران ارتباط برقرار کنند و در فرآیند بازی، رفتارهای خود را تغییر دهند. - مشاوره و آموزش والدین
والدین نقش مهمی در فرآیند درمان دارند و میتوانند از طریق مشاوره و آموزش در این مراکز، راهکارهای موثری برای مدیریت رفتارهای کودک در خانه یاد بگیرند.
نتیجهگیری
علاقه کودکان به چرخاندن وسایل رفتاری است که در اغلب موارد طبیعی است، اما گاهی ممکن است نشانهای از نیاز به توجه بیشتر باشد. اگر این رفتار به صورت مداوم و شدید مشاهده شود، بهتر است که والدین با مراجعه به مراکز تخصصی مانند مراکز دکتر حسینی سیانکی، از تخصص و راهکارهای کاردرمانی بهره ببرند. مرکز تخصصی کاردرمانی تهران با تیم مجرب و حرفهای خود، به کودکان کمک میکنند تا با استفاده از روشهای علمی و موثر، به رفتارهای مناسبتری دست یابند و رشد سالمتری را تجربه کنند.