بیماری پارکینسون یکی از شایعترین بیماریهای عصبی پیشرونده است که بیشتر در افراد میانسال و سالمند دیده میشود. این بیماری با تخریب سلولهای تولیدکننده دوپامین در مغز، علائم حرکتی و غیرحرکتی را به دنبال دارد. تشخیص زودهنگام این بیماری میتواند به بهبود کیفیت زندگی و کنترل علائم کمک کند. در این مقاله، به بررسی اولین علائم پارکینسون میپردازیم تا بتوانیم اطلاعات دقیقی درباره نشانههای اولیه این بیماری و راههای مدیریت آن ارائه دهیم.
پارکینسون چیست؟
پارکینسون یک بیماری عصبی مزمن است که با کاهش تدریجی سلولهای عصبی در قسمتی از مغز که مسئول تولید دوپامین است، رخ میدهد. دوپامین مادهای شیمیایی است که نقش مهمی در کنترل حرکات بدن دارد. با کاهش سطح دوپامین، حرکات فرد کندتر و غیرقابل کنترلتر میشود. در حالی که بیماری پارکینسون بیشتر در افراد مسن بالای ۶۰ سال دیده میشود، ممکن است در افراد جوانتر نیز بروز کند.
اولین علائم پارکینسون چه هستند؟
تشخیص زودهنگام پارکینسون به دلیل ظاهر شدن تدریجی علائم آن چالش برانگیز است. بسیاری از علائم بیماری پارکینسون میتوانند با مشکلات دیگر اشتباه گرفته شوند. در ادامه برخی از علائم اولیه پارکینسون که باید به آنها توجه داشت، آورده شده است:
لرزشهای غیرارادی (ترمور)
یکی از شاخصترین علائم اولیه پارکینسون، لرزشهای غیرارادی در دستها، انگشتان، پاها یا حتی چانه است. این لرزشها معمولاً در یک طرف بدن و در حالت استراحت رخ میدهند. افراد مبتلا ممکن است ابتدا متوجه لرزشهای بسیار خفیف در یک دست شوند که به مرور زمان تشدید میشود. این لرزشها معمولاً با حرکت کاهش مییابند و زمانی که فرد در حال استراحت است، بیشتر خود را نشان میدهند.
کندی حرکت (برادیکینزی)
یکی دیگر از علائم اولیه پارکینسون، کاهش سرعت در انجام حرکات است. این حالت به نام برادیکینزی شناخته میشود و باعث میشود انجام کارهای سادهای مانند پوشیدن لباس یا بستن دکمهها بسیار دشوارتر و زمانبرتر شود. افراد مبتلا ممکن است احساس کنند که بدن آنها “سختتر” از حالت طبیعی حرکت میکند و حتی فعالیتهایی که قبلاً به راحتی انجام میدادند، اکنون نیاز به تلاش بیشتری دارند.
سفتی و خشکی عضلات
سفتی و خشکی عضلات یکی دیگر از علائم رایج پارکینسون است که میتواند در مراحل اولیه مشاهده شود. این حالت ممکن است باعث درد در عضلات و مفاصل شود و حرکتهای طبیعی بدن را محدود کند. سفتی عضلات میتواند در هر بخشی از بدن بروز کند و در برخی مواقع به حدی میرسد که حتی حرکت سادهای مانند چرخیدن در تختخواب دشوار میشود.
تغییرات در دستخط (میکروگرافی)
افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است متوجه تغییراتی در دستخط خود شوند. این تغییرات شامل کوچکتر و فشردهتر شدن نوشتهها میشود. این حالت که به میکروگرافی معروف است، میتواند یکی از نشانههای اولیه پارکینسون باشد و معمولاً همراه با کندی حرکت بروز میکند.
تغییر در حالت و تعادل
یکی دیگر از علائم اولیه پارکینسون، مشکلات تعادل و تغییر در حالت بدن است. افراد مبتلا ممکن است متوجه شوند که هنگام راه رفتن به جلو خم میشوند یا تعادل خود را به راحتی از دست میدهند. این مشکلات میتواند منجر به افتادنهای مکرر شود و خطر آسیبدیدگی را افزایش دهد.
کاهش حرکت بازوها هنگام راه رفتن
افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است هنگام راه رفتن متوجه کاهش حرکت بازوها شوند. به طور طبیعی، افراد هنگام راه رفتن بازوهای خود را به طور خودکار حرکت میدهند، اما در افراد مبتلا به پارکینسون این حرکتها ممکن است کاهش یابد یا بهطور کامل متوقف شود. این علامت معمولاً در یک طرف بدن مشاهده میشود.
تغییرات در صورت (چهره ماسک گونه)
کاهش حرکت عضلات صورت یکی دیگر از علائم اولیه پارکینسون است. این حالت باعث میشود که فرد کمتر بتواند احساسات خود را از طریق صورت نشان دهد و چهرهی او بیتعبیر یا ماسکگونه به نظر برسد. این تغییرات ممکن است به تدریج رخ دهند و اطرافیان متوجه شوند که فرد کمتر لبخند میزند یا اخم میکند.
تغییرات در گفتار
تغییرات در صدا و گفتار نیز میتواند یکی از نشانههای اولیه پارکینسون باشد. صدا ممکن است به تدریج ضعیفتر و یکنواختتر شود، و فرد ممکن است توانایی خود برای صحبت کردن با شدت یا وضوح کمتر را از دست بدهد. افراد مبتلا ممکن است متوجه شوند که دیگران نمیتوانند صدای آنها را به خوبی بشنوند یا گفتارشان مبهم و نامفهوم به نظر میرسد.
مشکلات خواب
پارکینسون میتواند با اختلالات خواب همراه باشد. برخی از این مشکلات شامل بیخوابی، کابوسهای شبانه یا حرکات غیرارادی در خواب میباشد. افراد مبتلا ممکن است متوجه شوند که هنگام خواب زیاد تکان میخورند یا دچار مشکلاتی در به خواب رفتن و یا بیدار ماندن میشوند.
عوامل خطر بیماری پارکینسون
علاوه بر آگاهی از علائم اولیه، شناخت عوامل خطر پارکینسون میتواند به پیشگیری یا شناسایی زودهنگام بیماری کمک کند. برخی از عوامل خطر عبارتند از:
- سن: افراد بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به پارکینسون هستند.
- ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی بیماری میتواند شانس ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
- قرار گرفتن در معرض سموم: تماس مکرر با سموم مانند آفتکشها و مواد شیمیایی صنعتی ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
- آسیبهای مکرر به سر: صدمات مکرر به سر میتواند باعث آسیب به سیستم عصبی و افزایش خطر ابتلا به این بیماری شود.
تشخیص بیماری پارکینسون
اگر شما یا یکی از عزیزانتان برخی از علائم فوق را تجربه میکنید، مشورت با پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است. تشخیص پارکینسون به طور معمول بر اساس علائم بالینی و معاینات عصبی انجام میشود. برخی از روشهای تشخیصی شامل:
- معاینه فیزیکی و عصبی: پزشک با بررسی علائم حرکتی و غیرحرکتی به تشخیص بیماری میپردازد.
- تصویربرداری مغزی: اسکنهایی مانند MRI یا DaTscan میتوانند به تشخیص دقیقتر کمک کنند و سایر علل ممکن را رد کنند.
- آزمایشهای تکمیلی: در صورت لزوم، پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری را تجویز کند تا علل دیگر علائم شما را بررسی کند.
مدیریت و درمان پارکینسون
در حالی که درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد، اما راههای مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران وجود دارد:
- داروها: داروهایی مانند لوودوپا میتوانند به کاهش علائم حرکتی پارکینسون کمک کنند. این دارو سطح دوپامین در مغز را افزایش میدهد.
- کاردرمانی: تمرینات فیزیکی میتواند به بهبود تعادل، تقویت عضلات و افزایش انعطافپذیری بدن کمک کند.
- تغییرات سبک زندگی: تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی میتواند به کنترل علائم پارکینسون کمک کند.
- جراحی: در موارد شدیدتر، جراحی تحریک عمیق مغز (DBS) ممکن است به کنترل علائم کمک کند.
نتیجهگیری
شناخت و شناسایی علائم اولیه پارکینسون میتواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. اگر هر یک از علائم ذکر شده را تجربه میکنید، بهتر است به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا مراحل تشخیص و درمان به موقع آغاز شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص درمان توانبخشی از طریق مرکز تخصصی درمان پارکینسون با ما تماس حاصل فرمایید.