اختلال پردازش حسی یکی از مشکلات شایع در کودکان است که می‌تواند بر مهارت‌های حرکتی، اجتماعی و یادگیری آن‌ها تأثیر بگذارد. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که مغز نمی‌تواند اطلاعات حسی دریافتی از محیط را به درستی پردازش کند. در این مقاله، به بررسی علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان این اختلال می‌پردازیم و همچنین نقش دکتر حسینی سیانکی در درمان این مشکل را مرور خواهیم کرد.
اختلال پردازش حسی
اختلال پردازش حسی (Sensory Processing Disorder – SPD) یا اختلال یکپارچگی حسی یک وضعیت عصبی است که در آن کودک نمی‌تواند اطلاعات حسی را به‌طور مؤثر دریافت و پردازش کند. این مشکل می‌تواند بر حواس مختلف از جمله لمس، بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی تأثیر بگذارد. برخی کودکان حساسیت بیش از حد به تحریکات حسی دارند، در حالی که برخی دیگر واکنش بسیار کمی نشان می‌دهند.
علائم اختلال پردازش حسی
۱.حساسیت بیش از حد (Over-Responsive)
- ترس از لمس شدن یا بغل شدن
- واکنش شدید به صداهای بلند یا نورهای شدید
- اجتناب از غذاهای خاص به دلیل بافت یا بو
- ناراحتی از پوشیدن لباس‌های خاص
۲.کم حسی (Under-Responsive)
- نیاز به تحریکات قوی مانند ضربه زدن یا چرخیدن
- تأخیر در واکنش به صداها یا لمس شدن
- علاقه زیاد به فعالیت‌های پرتحرک مانند پریدن و دویدن
۳.جستجوی تحریک حسی (Sensory Seeking)
- علاقه شدید به لمس کردن اشیا
- لذت بردن از فشار زیاد روی بدن
- حرکات مداوم و بی‌قراری
علل بروز اختلال پردازش حسی
دلایل دقیق این اختلال هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در بروز آن دارند. برخی از این عوامل شامل:
- مشکلات مادرزادی یا زایمان سخت
- عفونت‌های دوران نوزادی
- قرارگیری در محیط‌های محروم از تحریکات حسی مناسب
- سابقه خانوادگی مشکلات عصبی و رشدی
روش‌های تشخیص اختلال پردازش حسی
برای تشخیص این اختلال، ارزیابی‌های دقیق توسط متخصصان کاردرمانی مورد نیاز است. در مراکز تخصصی مانند مرکز دکتر حسینی سیانکی، تست‌های استاندارد برای بررسی نحوه پردازش حسی و ارزیابی سیستم حسی کودکان انجام می‌شود. برخی از این تست‌ها شامل:
- مشاهده رفتار کودک در محیط‌های مختلف
- بررسی واکنش‌های کودک به تحریکات حسی
- استفاده از مقیاس‌های استاندارد ارزیابی حسی
درمان اختلال پردازش حسی
۱.کاردرمانی حسی
کاردرمانی یکی از مؤثرترین روش‌های درمان این اختلال است. در جلسات کاردرمانی حسی در مرکز دکتر حسینی سیانکی، از تکنیک‌های مختلفی مانند فشار عمقی، استفاده از ابزارهای حسی و تمرینات تعادلی استفاده می‌شود تا کودک بتواند به تدریج پردازش حسی بهتری داشته باشد.
۲.رژیم حسی
متخصصان کاردرمانی برای هر کودک یک برنامه حسی اختصاصی طراحی می‌کنند که شامل فعالیت‌هایی برای بهبود تعامل حسی کودک با محیط است. این برنامه‌ها شامل ماساژهای خاص، بازی‌های حرکتی و تمرینات لمسی می‌شوند.
۳.گفتاردرمانی
در برخی از کودکان، انواع اختلال پردازش حسی با مشکلات گفتاری و زبانی همراه است. در چنین مواردی، گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود ارتباط کلامی آن‌ها کمک کند.
۴.بازی درمانی
بازی‌های حسی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا به تدریج با تحریکات حسی مختلف سازگار شوند. این روش در مرکز دکتر حسینی سیانکی به‌صورت تخصصی اجرا می‌شود.
تجربه خانواده‌ها از درمان اختلال پردازش حسی
مادر آرمین، ۵ ساله:
“آرمین از پوشیدن لباس‌های خاص امتناع می‌کرد و هنگام لمس شدن ناراحت می‌شد. بعد از چند ماه کاردرمانی اختلال حسی در مرکز دکتر حسینی سیانکی، تغییرات فوق‌العاده‌ای در رفتار او مشاهده کردیم.”
پدر نرگس، ۴ ساله:
“نرگس نسبت به صداهای بلند بسیار حساس بود و همیشه دست‌هایش را روی گوش‌هایش می‌گذاشت. با تمرینات ارائه شده توسط متخصصان مرکز، او اکنون می‌تواند در محیط‌های شلوغ آرامش بیشتری داشته باشد.”
جمع‌بندی
اختلال پردازش حسی یک مشکل شایع اما قابل درمان است. با تشخیص به‌موقع و استفاده از روش‌های کاردرمانی و بازی درمانی، کودکان می‌توانند بهبود چشمگیری در عملکرد روزانه خود داشته باشند. دکتر حسینی سیانکی با تجربه‌ی فراوان در این زمینه، یکی از متخصصان برتر در تشخیص و درمان این اختلال است. برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی و دریافت مشاوره تخصصی، به بهترین مرکز درمان اختلال حسی تهران تحت مدیریت دکتر حسینی سیانکی مراجعه کنید.