اختلال پردازش حسی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از کودکان با آن مواجه می‌شوند، اما بسیاری از والدین آگاهی کافی نسبت به این مشکل ندارند. این اختلال می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند واکنش‌های بیش‌ازحد به محرک‌ها یا کم‌توجهی به آنها ظاهر شود. در این مقاله به بررسی اختلال پردازش حسی در کودکان، علائم آن، و مداخلات درمانی مؤثر مانند کاردرمانی حسی، رژیم حسی برای کودکان، ماساژ درمانی، کاردرمانی درکی حرکتی و استفاده از اتاق تاریک یا سنسوری روم برای کمک به کودکان با این مشکل می‌پردازیم. همچنین تجربیات موفق چند بیمار که تحت درمان دکتر حسینی سیانکی قرار گرفته‌اند را نیز مرور خواهیم کرد.
اختلال پردازش حسی چیست؟
اختلال پردازش حسی یا SPD (Sensory Processing Disorder) به وضعیتی اشاره دارد که در آن کودک نمی‌تواند به‌طور مؤثر و صحیح اطلاعات حسی را که از محیط اطرافش دریافت می‌کند، پردازش کند. این اطلاعات حسی شامل ورودی‌های بینایی، شنیداری، لمسی، بویایی، چشایی، و حس حرکت (حس عمقی) یا تعادل (سیستم وستیبولار) است. کودکان با این اختلال ممکن است به صداها، نورها، بوها یا حتی لمس‌های ملایم واکنش غیرطبیعی نشان دهند یا در مقابل محرک‌های قوی واکنش نداشته باشند.
علائم اختلال پردازش حسی
علائم انواع اختلال پردازش حسی می‌توانند به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند، بسته به این که کدام سیستم حسی تحت تأثیر قرار گرفته است. برخی از این علائم عبارت‌اند از:
- واکنش‌های بیش از حد به لمس، صدا یا نور: برخی از کودکان با کوچک‌ترین لمس یا صدای بلند دچار وحشت یا واکنش‌های شدید می‌شوند.
- عدم واکنش به محرک‌ها: در مقابل، بعضی از کودکان به نظر نمی‌آید که به محرک‌های قوی مانند صداهای بلند یا لمس‌های شدید واکنش نشان دهند.
- مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی: این کودکان ممکن است به‌سختی بتوانند تعادل خود را حفظ کنند یا دچار مشکلات حرکتی مانند عدم هماهنگی بین دست و چشم باشند.
- مشکلات توجه و تمرکز: کودکان با اختلال پردازش حسی معمولاً در محیط‌های شلوغ به‌راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند.
- اجتناب از فعالیت‌های حسی: برخی کودکان از فعالیت‌های مانند بازی با اسباب‌بازی‌هایی که صدا دارند یا لمس کردن مواد نرم و لغزنده اجتناب می‌کنند.
مداخلات درمانی برای اختلال پردازش حسی در کودکان
درمان اختلال پردازش حسی معمولاً شامل یک رویکرد چندجانبه است که به کودک کمک می‌کند تا بهتر بتواند اطلاعات حسی را پردازش کند و واکنش مناسبی به آنها داشته باشد. دکتر حسینی سیانکی، یکی از متخصصان برجسته کار درمانی در تهران، با استفاده از تکنیک‌های مدرن و روش‌های اثبات‌شده به کودکان کمک می‌کند تا بر مشکلات پردازش حسی خود غلبه کنند. در ادامه برخی از مداخلات درمانی کلیدی که توسط دکتر حسینی سیانکی ارائه می‌شود را معرفی می‌کنیم.
–کاردرمانی حسی یک رویکرد تخصصی است که به کودکان کمک می‌کند تا سیستم حسی خود را بهتر تنظیم کنند. دکتر حسینی سیانکی از تکنیک‌های کاردرمانی حسی برای کمک به کودکان با اختلال پردازش حسی استفاده می‌کند. در این روش، کودک تحت تمرینات و فعالیت‌های هدفمندی قرار می‌گیرد که به او کمک می‌کند تا با محرک‌های حسی مانند لمس، صدا و حرکت بهتر کنار بیاید. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل بازی‌هایی با توپ، وسایل تعادلی یا تمرینات حرکتی باشد که به کودکان کمک می‌کند تا با محیط اطراف خود سازگار شوند.
–رژیم حسی برای کودکان یک برنامه شخصی‌سازی شده است که توسط دکتر حسینی سیانکی برای هر کودک طراحی می‌شود. این برنامه شامل فعالیت‌ها و تمریناتی است که به کودک کمک می‌کند تا سیستم حسی خود را به‌مرور زمان تنظیم کند. برای مثال، ممکن است دکتر توصیه کند که کودک هر روز تمریناتی مانند ماساژ با برس، استفاده از وسایل تعادلی یا بازی با اسباب‌بازی‌های حسی خاص انجام دهد. هدف از این رژیم، ایجاد تعادل در واکنش‌های حسی کودک و کمک به بهبود عملکرد روزانه او است.
–ماساژ درمانی یکی دیگر از روش‌هایی است که توسط دکتر سیانکی برای کمک به کودکان با مشکلات حسی ارائه می‌شود. ماساژ می‌تواند به کودکان کمک کند تا بدن خود را بهتر احساس کنند و ارتباط بین حس و حرکت را تقویت کنند. این روش به‌ویژه برای کودکانی که از واکنش‌های لمسی بیش‌ازحد یا عدم حساسیت به لمس رنج می‌برند، بسیار مفید است. ماساژ منظم می‌تواند به کاهش اضطراب، بهبود تمرکز و تنظیم بهتر سیستم عصبی کمک کند.
کاردرمانی درکی حرکتی (Perceptual-Motor Therapy) بر ترکیب اطلاعات حسی و توانایی‌های حرکتی تمرکز دارد. بسیاری از کودکان با اختلال پردازش حسی دارای مشکلات حرکتی و عدم هماهنگی هستند. در این روش، کودک تمریناتی را انجام می‌دهد که به او کمک می‌کند تا توانایی‌های حرکتی خود را با اطلاعات حسی که از محیط دریافت می‌کند هماهنگ کند. این تمرینات ممکن است شامل بازی‌هایی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، بازی‌های تعادلی یا تمرینات هماهنگی بین دست و چشم باشد.
–اتاق تاریک یا اتاق سنسوری روم یکی از ابزارهای مهم در درمان کودکان با مشکلات پردازش حسی است. این اتاق‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کودکان بتوانند در یک محیط کنترل‌شده و ایمن به تحریکات حسی پاسخ دهند. دکتر حسینی سیانکی از اتاق سنسوری برای کودکان با واکنش‌های بیش‌ازحد به نور، صدا و حرکت استفاده می‌کند. این اتاق‌ها با چراغ‌های ملایم، اصوات آرام‌بخش و تجهیزات حسی مختلف به کودکان کمک می‌کنند تا حس آرامش پیدا کنند و به‌مرور به محرک‌های محیطی پاسخ بهتری نشان دهند.
تجربیات موفق بیماران دکتر حسینی سیانکی
یکی از دلایل شهرت دکتر حسینی سیانکی در درمان اختلالات پردازش حسی، تجربیات موفق بیماران او است. در این بخش به چند نمونه از تجربیات والدینی اشاره می‌کنیم که از خدمات دکتر سیانکی برای کمک به کودکان خود استفاده کرده‌اند.
تجربه اول: درمان کودک مبتلا به واکنش‌های بیش‌ازحد حسی
خانم ر.م، مادر یک کودک ۶ ساله می‌گوید: “پسرم از کودکی نسبت به صداهای بلند و لمس واکنش‌های شدید نشان می‌داد. پس از مراجعه به دکتر حسینی سیانکی و شروع جلسات کاردرمانی حسی و استفاده از رژیم حسی، شاهد بهبود چشمگیری در رفتار او بودیم. او اکنون با صدای تلویزیون یا لمس اشیاء نرم دیگر مشکلی ندارد و حتی در محیط‌های شلوغ نیز آرام‌تر رفتار می‌کند.”
تجربه دوم: موفقیت در کاردرمانی درکی حرکتی
آقای ح.ن، پدر یک کودک ۷ ساله، درباره تجربه خود می‌گوید: “پسرم همیشه با مشکلات تعادل و هماهنگی مواجه بود. بعد از مشورت با دکتر حسینی سیانکی و شرکت در جلسات کاردرمانی درکی حرکتی، توانستیم شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در توانایی‌های حرکتی و تعادلی او باشیم. اکنون او می‌تواند بدون کمک دیگران دوچرخه‌سواری کند و در مدرسه عملکرد بهتری دارد.”
تجربه سوم: آرامش در اتاق تاریک
خانم س.ق، مادر یک کودک مبتلا به اوتیسم، می‌گوید: “پسرم با محیط‌های شلوغ و پرنور مشکل داشت و همیشه دچار اضطراب می‌شد. دکتر سیانکی با استفاده از اتاق تاریک یا سنسوری روم به او کمک کرد تا آرامش بیشتری پیدا کند. این تجربه به ما نشان داد که چقدر تنظیم محیط می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کودکان مبتلا به اختلالات پردازش حسی داشته باشد.”
نتیجه‌گیری
اختلال پردازش حسی در کودکان می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی روزمره آنها داشته باشد، اما با مداخلات درست و به‌موقع می‌توان به این کودکان کمک کرد تا بهتر با محیط خود سازگار شوند. با استفاده از روش‌های مدرنی مانند کاردرمانی حسی، رژیم حسی، ماساژ درمانی و اتاق تاریک، متخصصانی مانند دکتر حسینی سیانکی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی این کودکان کمک کنند.