یکی از تصورات نادرستی که ممکن است درباره کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) وجود داشته باشد، این است که این کودکان دچار مشکلات ذهنی یا کند ذهنی هستند. اما آیا این فرضیه درست است؟ در این مقاله، این موضوع را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم و به تفاوت‌های میان بیش فعالی و کند ذهنی می‌پردازیم. همچنین به نقش مراکز درمانی، از جمله مرکز بیش فعالی غرب تهران و مرکز بیش فعالی شرق تهران تحت نظارت دکتر حسینی سیانکی اشاره خواهیم کرد و تجربیات خانواده‌ها را در این زمینه بیان می‌کنیم.

بیش فعالی چیست؟

باید متذکر شویم که اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال نورولوژیکی است که بر توانایی کودک در تمرکز، کنترل رفتار و مدیریت تکالیف روزانه تأثیر می‌گذارد. این اختلال معمولاً در سه زمینه اصلی تأثیرگذار است:

1. عدم تمرکز: کودکان بیش فعال اغلب در انجام وظایف روزمره و تمرکز بر روی آنها دچار مشکل هستند.
2. فعالیت بیش از حد: این کودکان پرجنب‌وجوش بوده و تمایل دارند همیشه در حال حرکت باشند.
3. تکانشگری: کودکان مبتلا به ADHD ممکن است بدون فکر عمل کنند و توانایی کنترل رفتارهای ناگهانی را نداشته باشند.

مهم است بدانیم که این اختلال به معنای کاهش هوش یا توانایی ذهنی کودک نیست.

کند ذهنی چیست؟

کند ذهنی، یا اختلالات رشدی ذهنی، به شرایطی اشاره دارد که در آن فرد دچار کاهش قابل توجهی در عملکرد ذهنی و هوشیاری است. این کودکان ممکن است در یادگیری، حل مسائل و درک مفاهیم پیچیده دچار مشکل باشند. برخلاف ADHD، کند ذهنی به‌طور مستقیم به میزان IQ فرد مرتبط است و نیازمند روش‌های متفاوتی برای آموزش و حمایت است.

آیا بیش فعالی با کند ذهنی مرتبط است؟

پاسخ کوتاه: خیر.

کودکان بیش فعال ممکن است در مدیریت زمان، انجام تکالیف مدرسه یا تمرکز در کلاس درس دچار مشکل شوند، اما این مشکلات به دلیل کاهش توانایی ذهنی یا کند ذهنی نیست. در واقع، بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD دارای هوش بالایی هستند و حتی می‌توانند در زمینه‌های خاصی مانند هنر، موسیقی یا ریاضیات عملکرد درخشانی داشته باشند. تفاوت اصلی در نحوه پردازش اطلاعات و مدیریت رفتار است.

دلایل این سوءتفاهم

سوءتفاهم درباره ارتباط بین بیش فعالی و کند ذهنی ممکن است ناشی از شباهت‌های ظاهری در برخی از رفتارها باشد. برای مثال:

• مشکلات تحصیلی: کودکان بیش فعال ممکن است به دلیل عدم تمرکز در کلاس دچار افت تحصیلی شوند، که می‌تواند با کند ذهنی اشتباه گرفته شود.
• رفتارهای ناگهانی: تکانشگری در کودکان بیش فعال (بیش فعالی تکانشی) ممکن است به اشتباه به عنوان عدم درک یا کند ذهنی تفسیر شود.
• فراموشکاری: کودکان بیش فعال ممکن است چیزهایی را فراموش کنند، اما این به معنای کاهش هوش آنها نیست.

نقش مراکز درمانی تخصصی

تشخیص دقیق و درمان موثر کودکان بیش فعال نیازمند مراجعه به مراکز تخصصی است. مرکز بیش فعالی غرب تهران و مرکز بیش فعالی شرق تهران تحت نظارت دکتر حسینی سیانکی با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های علمی و تیمی مجرب، خدمات متعددی را ارائه می‌دهند. این مراکز نه تنها به تشخیص و درمان دقیق کودکان کمک می‌کنند، بلکه به خانواده‌ها آموزش می‌دهند که چگونه با رفتارهای کودک خود برخورد کنند.

خدمات این مراکز شامل موارد زیر است:

1. ارزیابی جامع: انجام تست‌های دقیق برای تشخیص ADHD و تفکیک آن از سایر مشکلات مانند کند ذهنی.
2. آموزش والدین: ارائه راهکارهای کاربردی به والدین برای مدیریت بهتر رفتار کودک.
3. جلسات درمانی فردی و گروهی: کمک به کودکان برای تقویت مهارت‌های اجتماعی، کنترل رفتار و بهبود تمرکز.

نظر خانواده‌ها

تجربه خانواده‌هایی که از خدمات این مراکز استفاده کرده‌اند، نشان‌دهنده تأثیر مثبت درمان و حمایت صحیح است. به چند نمونه از نظرات والدین اشاره می‌کنیم:

• خانم احمدی، مادر آرین:
  «آرین همیشه در مدرسه مشکل تمرکز داشت و معلم‌ها فکر می‌کردند که او درس‌ها را نمی‌فهمد. اما پس از مراجعه به مرکز بیش فعالی غرب تهران و شرکت در جلسات درمانی، آرین توانست تمرکز بیشتری پیدا کند و نمراتش بهتر شد.»
• آقای رضایی، پدر مریم:
  «ما ابتدا فکر می‌کردیم مریم بیش فعال نیست، اما وقتی به مرکز بیش فعالی شرق تهران مراجعه کردیم، متوجه شدیم که رفتارهای او ناشی از ADHD است. اکنون با کمک تیم درمانی، مریم رفتارهای بهتری دارد و ما هم یاد گرفتیم چطور با او تعامل کنیم.»

چگونه می‌توان به این کودکان کمک کرد؟

1. تشخیص زودهنگام: هرچه زودتر اختلال ADHD شناسایی شود، امکان مدیریت بهتر آن وجود دارد.
2. حمایت عاطفی: والدین باید صبور باشند و از سرزنش یا تنبیه کودک خودداری کنند.
3. استفاده از روش‌های درمانی: شرکت در جلسات گفتاردرمانی، رفتاردرمانی یا کاردرمانی می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.
4. تقویت مهارت‌های کودک: ایجاد فرصت برای رشد استعدادهای کودک در زمینه‌های مورد علاقه‌اش می‌تواند اعتماد به نفس او را افزایش دهد.

جمع‌بندی

کودکان بیش فعال (ADHD) و کودکان کند ذهن دو گروه کاملاً متفاوت هستند. بیش فعالی به معنای کاهش هوش یا کند ذهنی نیست، بلکه به نحوه پردازش اطلاعات و کنترل رفتار مربوط می‌شود. تشخیص دقیق و درمان مناسب می‌تواند به این کودکان کمک کند تا توانایی‌های خود را به بهترین شکل ممکن به کار گیرند.

والدین و معلمان باید با آگاهی بیشتر و همکاری با مرکز تخصصی درمان بیش فعالی مانند مرکز بیش فعالی غرب تهران و مرکز بیش فعالی شرق تهران تحت نظارت دکتر حسینی سیانکی، شرایط بهتری را برای رشد و موفقیت کودکان فراهم کنند. اگر سوالی دارید یا به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، این مراکز آماده ارائه خدمات تخصصی هستند.